De overheid op slot? Alles wat u moet weten over een ‘shutdown’

26 januari 2018Leestijd: 5 minuten
Foto: AFP

De Verenigde Staten zijn het enige land waar de overheid wordt gesloten, als de politiek de begroting niet goedkeurt. Alles wat u moet weten over een shutdown.

Wat is een shutdown?

Simpel gezegd, het is wanneer de lichten bij de Amerikaanse overheid uitgaan en de kantoren worden gesloten. In het geval van een shutdown worden veel overheidsdiensten niet langer gefinancierd. Honderdduizenden ambtenaren hoeven niet naar werk te komen en instanties als de belastingdienst en de voedsel- en warenautoriteit schroeven de werkzaamheden terug.

Onmisbare onderdelen, zoals het leger, de politie of personeel op vliegvelden, blijven wel actief. Uitkeringen en pensioenen worden doorbetaald. Maar voor salarissen aan bijvoorbeeld soldaten moet het Congres wel een noodwet aannemen. Overigens opvallend: ondanks dat het Congres de situatie veroorzaakt, krijgen deze politici gewoon doorbetaald tijdens een shutdown.

Wat merken bezoekers uit het buitenland ervan?

 

Foto: AFP

Een dichte overheid kan vervelend uitpakken voor toeristen. Musea en nationale parken gaan in principe dicht – in Washington D.C. worden bijvoorbeeld alle  Smithsonian-musea én de dierentuin bestuurd door de overheid. Nationale parken zijn door het hele land te vinden – in sommige gevallen blijven de parken geopend, maar worden er geen diensten aangeboden, zoals douches.

 

Een ander gevolg is dat consulaire hulp over de hele wereld wordt gestaakt. Consulaten helpen Amerikaanse burgers in het buitenland bij zaken als het aanvragen van een paspoort, maar verwerken ook Amerikaanse visa voor buitenlanders. In het geval van een shutdown kunnen die aanvragen vertraging oplopen.

Hoe komt het?

In de grondwet staat dat het Congres het enige orgaan is dat de begroting van de overheid kan goedkeuren. Met een appropriation bill wordt geld weggezet voor plannen die al eerder door het Congres en de president zijn aangenomen. Meestal wordt de begroting per fiscaal jaar besproken. Eerst moet het Huis van Afgevaardigden akkoord gaan, daarna de Senaat. De president ondertekent de wet – of kan die theoretisch ook vetoën.

Zolang de begroting op tijd wordt aangenomen, is er niets aan de hand. Maar de afgelopen decennia is er vaak onenigheid in het Congres – politici die met elkaar bekvechten en geen meerderheden kunnen vinden voor een nieuwe begroting. Er is dan eerst de optie om de begroting van het jaar ervoor tijdelijk te verlengen – zonder de onlangs goedgekeurde plannen – en zo in elk geval de rekeningen te blijven betalen. Maar soms komen ze ook daar niet uit, zodat er opeens geen geld meer is om de dagelijkse gang van zaken te bekostigen. En dan gaat de overheid dus op slot.

Hoe vaak gebeurt het?

Een shutdown is een recent fenomeen – voor 1976 ging de overheid meestal niet op slot als er geen begroting was aangenomen, omdat er vanuit werd gegaan dat het een tijdelijke situatie was. Na 1976 veranderde de regelgeving. De overheid zou vanaf nu dichtgaan, totdat het Congres een nieuwe begroting goedkeurde. Sindsdien waren er 19 voorvallen waarbij de overheid de deuren moest sluiten.

De kortste shutdown duurde een middag, onder president Ronald Reagan. De langste periode was onder Bill Clinton, toen een shutdown rond de Kerstdagen van 1995 21 dagen duurde.

Shutdown vs. SchuldenplafondHet Congres moet naast het (jaarlijks) goedkeuren van de begroting, ook eens in de zoveel tijd het schuldenplafond bekijken. Dat is een wettelijk vastgesteld bedrag dat de overheid mag lenen. Als dat relatief willekeurige getal wordt bereikt, moet het worden verhoogd, anders kan de overheid zijn rekeningen niet meer betalen. Ook dan zullen alle niet-essentiële diensten worden gestaakt en kan het land theoretisch failliet gaan. Of dat ook echt zou gebeuren, is onduidelijk: het Congres heeft het nog nooit zo ver laten komen.

Levert een shutdown geld op?

Het klinkt logisch dat een gesloten overheid besparingen oplevert – er wordt minder salaris uitgegeven, musea hoeven niet te worden gesubsidieerd, parken niet worden onderhouden en ga zo maar door. Maar in de praktijk kostte elke voorgaande shutdown vele tientallen miljoenen dollars per dag.

Veel van het met verlof gestuurde personeel moet na heropening van de overheid gewoon worden betaald voor de gemiste dagen. Musea en parken lopen inkomsten mis. En dan is er ook nog het tijdrovende proces van het afsluiten en opnieuw opstarten van de overheid – denk aan alle systemen, werkplekken, parken, etc. Als een sluiting van de overheid lang duurt, kan de onzekerheid ook indirecte effecten hebben op de economie, zoals lagere consumentenuitgaven of dalende beurskoersen.

Zoveel arbeidsuren verloren ministeries in 2013

Legenda Homeland Security = Ministerie van Binnenlandse Veiligheid, Interior =Binnenlandse Zaken
HHS = Zorg, Treasury = Financiën, Justice = Justitie, Defense = Defensie, Agriculture = Landbouw, Commerce = Handel, EPA = Milieu, GSA = Algemene Zaken, VA = Veteranenzaken
HUD = Wonen, Labor = Werkgelegenheid

Hoeveel kost het dan?

Over exacte bedragen zijn economen het niet eens. Na de shutdown in 1995 van 21 dagen berekende het Witte Huis dat de directe kosten voor de overheid waren opgelopen tot 1,4 miljard dollar. ‘En dat is geen Monopoly-geld,’ klaagde president Clinton destijds. Grootste kostenpost was loon voor werknemers die met verlof waren gestuurd.

Moody’s berekenende de totale schade van de shutdown in 2013, die zestien dagen duurde. Inclusief alle indirecte effecten zou de Amerikaanse economie in die periode 23 miljard dollar zijn misgelopen – iets meer dan 0,5 procent van het Bruto Binnenlands Product.

Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!