Slaagt Trumps opzet? Protesten tegen regime Iran zwellen aan

Steeds vaker duiken online beelden op van protesten in Iran, waar boze burgers demonstreren tegen economische problemen en het regime van de ayatollahs. De regering van de Amerikaanse president Donald Trump, die het regime via strenge sancties wil isoleren, steunt de protesten. De Iraanse leiders hekelen de Verenigde Staten, en bezweren dat de bevolking volledig achter hen staat.

De afgelopen week gingen duizenden mensen dagenlang de straat op in de hoofdstad Teheran uit protest tegen het regime, melden diverse nieuwswebsites uit het Midden-Oosten. Ze demonstreerden onder meer tegen prijsstijgingen, de dalende koers van de rial, de nationale munt, en de hoge werkloosheid onder jonge Iraniërs. Op de Grote Oude Bazaar in het centrum van de stad sloten veel ondernemers hun winkels om richting het parlement te marcheren. De politie greep hardhandig in, en gebruikte traangas om de menigtes uiteen te drijven.

‘Demonstranten roepen om einde aan regime Revolutionaire Garde’

Afgaande op video’s die circuleren op Twitter onder hashtags als #IranRegimeChange en #FreeIran2018 geven veel demonstranten het conservatief islamitische regime onder leiding van Ayatollah Khamenei en president Hassan Rohani de schuld. Sommigen riepen leuzen als ‘Laat Syrië los, denk aan ons!’, uit protest tegen de steun van bondgenoten in onder meer Syrië, Irak, Jemen, Libanon en de Gazastrook.

Diverse journalisten melden dat de slogan ‘Dood aan de dictator, dood aan Khamenei, dood aan Palestina’ werd gescandeerd. Dit omdat de regering onder leiding van ayatollah Ali Khamenei de Palestijnse terreurorganisatie Hamas, die het bewind voert in de Gazastrook, zou financieren om de gewelddadige rellen bij de grens met Israël gaande te houden.

Ook Amerika beschuldigt Iran van steun aan terreurgroepen als Hamas en Hezbollah in Libanon, en voert de zogenoemde Iraanse ‘proxy-oorlogen‘ aan als een van de belangrijkste redenen om het atoomakkoord met Iran op te zeggen en strenge sancties opnieuw in te voeren.

De protesten in Teheran kregen een vervolg in meer plaatsen, bijvoorbeeld in de zuidwestelijke stad Khorramshahr. Daarbij zouden troepen van de Revolutionaire Garde zaterdag zeker vier demonstranten hebben doodgeschoten. Volgens lokale journalisten, die onder de hashtag #KhorramshahrInBlood video’s delen op Twitter, gebeurde dat tijdens vreedzame protesten tegen het aanhoudende watertekort.

Conferentie in Parijs met Iraanse oppositie en prominente Republikeinen

Hoewel Trump zelf niet spreekt over de wens om de zittende machthebbers in Iran af te zetten, doen prominenten van de Republikeinse partij dat wel luid en duidelijk. Zaterdag spraken Newt Gingrich en Rudy Giuliani op de conferentie ‘Free Iran’ in Parijs, waar Iraanse oppositiegroepen en duizenden van hun sympathisanten bijeenkwamen onder leiding van activiste Maryam Rajavi. De vertrouwelingen van Trump spraken hun steun uit voor de protesten in Iran, en noemden het een kwestie van tijd voordat ‘het dictatoriale regime ten val komt’.

‘De enige manier om veiligheid in de regio te verzekeren, is het vervangen van de dictatuur door een democratie, en dat moet ons doel zijn,’ aldus Gingrich, die wel aangaf niet namens het Witte Huis te spreken. Ook benadrukte hij het belang van het ‘beschamen van de Europese overheden die niet bereid zijn om vrijheid en democratie te steunen’. Zo riep hij op tot een boycot van bedrijven die met Iran blijven handelen.

Ook minister van Buitenlandse Zaken Pompeo steunt protesten

Eerder deze week sprak de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo op Twitter al zijn steun uit voor de demonstranten in Teheran. Tegelijkertijd deelde hij een sneer uit aan ‘Irans corrupte regime, dat de middelen van het land verspilt aan het steunen van Assad, Hezbollah, Hamas en de Houti’s (de rebellen in Jemen, red.), terwijl de Iraniërs worstelen’.

De hoogste leider van Iran, ayatollah Ali Khamenei, reageerde via Twitter op de protesten en de Amerikaanse kritiek op zijn regime. ‘Zes vorige Amerikaanse presidenten hebben pogingen gedaan om te strijden tegen Iran, maar faalden om hun verdorven doelen te bereiken,’ schreef hij zaterdag. Ook meende Khamenei dat ‘de vijand‘ probeert tweedracht te zaaien tussen ‘establishment en de natie’, terwijl het volk volgens hem volledig achter de politieke leiders staat.

Blok ontmoette Iraanse zaakgelastigde: ‘Alles doen om deal te behouden’

Vorige week kreeg minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) de Iraanse speciale zaakgelastigde in Nederland, Laya Joneydi, op bezoek om te spreken over het atoomakkoord. De Iraanse staatswebsite ISNA meldt dat Blok heeft gezegd dat Nederland er ‘samen met de Europese landen’ alles aan doet om de JCPOA (Joint Comprehensive Plan of Action, de officiële benaming van het atoomakkoord) in leven te houden. Ook Europese leiders als de Duitse bondkanselier Angela Merkel, de Franse president Emmanuel Macron en de hoge buitenlandvertegenwoordiger Federica Mogherini van de Europese Unie willen dat.

Lees ook deze column van Afshin Ellian: NOS laat alle objectiviteit bij Iran-deal varen