Overgeleverd aan Taliban zien wanhopige Afghanen de laatste Amerikanen vertrekken

De start- en landingsbaan van het vliegveld van Kabul is de laatste grond die de Amerikanen nog bezitten in Afghanistan. Zondag kwam na twintig jaar een einde aan de Amerikaanse betrokkenheid met het land, nadat hoofdstad Kabul in handen viel van de Taliban. Wanhopige Afghanen vrezen de wraak van de jihadisten.

Amerikaanse troepen proberen de drieëenhalve kilometer lange landingsbaan vrij te houden voor aankomende lege vliegtuigen, die vol moeten vertrekken. De militairen houden duizenden Afghanen op afstand die willen vluchten voor de Taliban. Op het vliegveld van Kabul speelt zich de evacuatie af van het ambassadepersoneel van talloze westerse landen. Daaronder zijn ook Nederlanders.

Afghanen vrezen voor sharia-wetgeving die Taliban weer willen invoeren

De Afghanen die willen vluchten uit Kabul hadden vaak banden met de militaire missies van NAVO-landen of hielpen westerse journalisten. Veel westerse landen, waaronder Nederland, kunnen de verzoeken voor reisvisa niet snel genoeg verwerken en zijn verrast over de snelheid waarmee de Taliban de macht grepen.

Onder de Afghanen is de wanhoop enorm. Op het vliegveld van Kabul werd maandagochtend gefilmd hoe enkelen zich aan vliegtuigwielen vastklampten om na het opstijgen hun dood tegemoet te vallen. De Afghaanse bevolking zal onder het regime van de Taliban veel vrijheden verliezen. De jihadisten willen de streng-islamitische shariawetgeving opnieuw invoeren.

Opmars van Taliban is onderschat

De chaos waarin de evacuatie is ontaard, is een gevolg van de onverwacht snelle machtsgreep van de jihadisten. Vorige week maandag bleek dat Amerikaanse inlichtingendiensten ervan uitgingen dat Kabul op z’n snelst in dertig dagen in handen van de Taliban zou vallen. Gisteren, zondag 15 augustus, was het al zover.

De 300.000 militairen van het Afghaanse leger wisten de afgelopen maanden nauwelijks weerstand te bieden aan de Taliban. De jihadistische beweging die in de jaren negentig al aan de macht was in Afghanistan, werkte de afgelopen jaren aan een uitgekiend plan om de macht over te nemen.

Vredesakkoord tussen Amerika en Taliban ondermijnde Afghaanse overheid

Cruciaal voor dat plan was het vredesakkoord dat de Amerikanen vorig jaar met de Taliban sloten. Onder leiding van toenmalig president Donald Trump spraken de Amerikanen af alle troepen terug te halen uit Afghanistan als de Taliban vredesbesprekingen met de Afghaanse regering zouden voeren.

Dankzij die dekmantel konden de Taliban afgelopen jaar alvast lokaal akkoorden sluiten of bestuurders omkopen, om bij het vertrek van de Amerikanen de macht in diverse regio’s over te nemen zonder op gewapend verzet te stuiten. Het lot van Afghanistan was al beslist toen Joe Biden in mei de eerste Amerikanen liet terugkeren naar eigen land.

In ruim twee maanden tijd breidden de Taliban hun macht uit van enkele regio’s naar, vorige maand, de helft van de 34 Afghaanse regio’s, en nog een maand later naar het volledige land. De Afghaanse president Ashraf Ghani ontvluchtte zondag het land. Hij zei dat te doen om bloedvergieten te voorkomen.

Biden wilde zijn soldaten
geen dag langer laten blijven

Dat ook de Amerikanen de ineenstorting van de Afghaanse overheid niet hebben voorzien, komt president Joe Biden op felle kritiek te staan. Begin juli bezwoer Biden nog dat de aftocht anders zou verlopen dan het overhaaste Amerikaanse vertrek uit Vietnam in 1973.  De aftocht uit Kabul is zo mogelijk nog chaotischer.

Minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken verweerde zich zondag door erop te wijzen dat Amerika gebonden is aan het vredesakkoord dat onder Trump is gesloten. Biden had dat natuurlijk terzijde kunnen schuiven als hij de belangen van de Amerikanen groot genoeg achtte. Blinken erkende dat dat niet het geval is. Volgens hem is het niet in Amerika’s belang om nog langer in Afghanistan te blijven.

De ineenstorting van de Afghaanse staat is het treurige sluitstuk van een twintigjarige oorlog. De snelle opmars van de Taliban laat zien dat de westerse inlichtingendiensten tot op het laatste moment nooit echt hebben begrepen hoe machtig die jihadistische groepering is gebleven.