De Afghanistan-oorlog is voorbij. Maar, zo schrijft Amerika-correspondent Emile Kossen, de zorgen in Washington over Afghanistan als mogelijke vrijhaven voor jihadistische terroristen nemen toe.
De laatste Amerikaanse soldaten hebben Afghanistan in de nacht van maandag op dinsdag verlaten – precies zoals de Verenigde Staten hadden afgesproken met de Taliban. President Joe Biden komt daarmee een verkiezingsbelofte na: een twintig jaar durend conflict beëindigen. Tot de chaotische terugtrekking werd dat plan gesteund door kiezers van beide partijen.
Lees ook: Dit zijn de leiders van de Taliban
‘De keus was: vertrekken of escaleren. Ik was niet van plan deze eeuwige oorlog te verlengen,’ zei Biden dinsdag. De oorlog noemt hij ‘niet in ons nationaal belang’. Een belangrijke reden om het leger terug te halen, is dat de wereldmacht dan meer aandacht kan geven aan andere dreigingen – China, Rusland – en zich geen zorgen meer hoeft te maken over Afghanistan.
Het tegenovergestelde lijkt te gaan gebeuren na het beschamende einde van de missie. De aanslag bij het vliegveld van Kabul, waarbij in totaal meer dan tweehonderd mensen om het leven kwamen, onder wie dertien Amerikanen, onderstreept de instabiliteit in de regio en het voortdurende gevaar van islamitisch terrorisme – precies de reden waarom de Amerikanen er ooit binnenvielen.
Hopen op de Taliban
De grote vraag is wat de Taliban van plan zijn met het land. Houden zij (een deel) van de verwesterde samenleving in stand? Zijn zij bereid samen te werken met andere politieke bewegingen? Mogen meisjes naar school blijven gaan? Houden Afghanen toegang tot smartphones en andere technologie die hen verbinden met het Westen?
En, de belangrijkste vraag voor de Amerikaanse (en Europese) veiligheid: zijn de Taliban echt bereid om terrorisme binnen de landsgrenzen te bestrijden? ‘De intentie is er,’ aldus een medewerker van het Amerikaanse Buitenlandministerie in een conferencecall met journalisten. ‘Maar over de capaciteit bestaan twijfels.’
De Taliban zijn inderdaad weinig positief over IS-K, de tak van Islamitische Staat die verantwoordelijk was voor de aanslag vorige week. Sterker nog, de twee groepen zijn vijanden. IS-K bestaat deels uit radicale ex-Taliban-strijders die hun oude groepering niet streng genoeg vinden. De Taliban willen een islamitische samenleving opbouwen in Afghanistan, IS-K denkt eerder aan een kalifaat dat over de landsgrenzen heen gaat.
Al-Qa’ida is terug
Maar het is afwachten hoe snel en in hoeverre de Taliban een functionerende centrale regering weten op te bouwen. Experts voorspellen een burgeroorlog als een langdurig machtsvacuüm ontstaat. Ook kan de aangekondigde welwillendheid om terroristen aan te vallen, schijn blijken: het waren per slot van rekening de Taliban die ooit van Afghanistan een vrijhaven maakten voor Al-Qa’ida en Osama bin Laden.
De woordvoerder van het State Department probeert die thesis juist om te draaien: ‘Wellicht concluderen de Taliban op basis van die geschiedenis dat het steunen van terroristen geen recept is voor een lang bewind.’
#Afghan Air force planes, including A29 Super Tucanos and MD 530s helicopters. Some of the #Taliban's haul after #US withdrawal. Many seem to have been disabled. pic.twitter.com/aqV31dKX7v
— Nabih (@nabihbulos) August 31, 2021
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Biden en Europese leiders hebben een paar drukmiddelen om de Taliban aan hun zijde te krijgen: internationale erkenning en financiële steun. Het land kan in een diepe financiële crisis terechtkomen als het hulpgeld uit het Westen bevroren wordt. In 2020 was dat goed voor 42,9 procent van het BNP van Afghanistan. Het probleem is dat vooral de burgerbevolking pijn lijdt in zo’n situatie – iets waar de Taliban zich vroeger weinig van aantrokken.
Al-Qa’ida is nooit echt vertrokken uit de regio. De groep werd de afgelopen tijd weer bondgenoot van de Taliban vanwege het gezamenlijk belang om de Amerikanen zo snel mogelijk weg te krijgen. Ongetwijfeld hopen ze nu op een vriendelijke behandeling, mogelijkerwijs om nieuwe aanvallen te plannen op aartsvijand Amerika.
Een onderzoek in het Congres voorspelde in 2019 dat een te snelle terugtrekking ‘binnen drie jaar zou kunnen leiden tot een hernieuwde terreurdreiging in de Verenigde Staten’. Biden hoopte dat met de terugtrekking de zorgen over een ver land in het Midden-Oosten zouden verdwijnen. Maar vlak nadat de laatste soldaten vertrokken zijn, kan het zorgen maken alweer beginnen.