Moet de Europese Unie ook Oekraïne omarmen?

De naam ‘Europese Unie’ behelst dat alle Europese landen welkom zijn. Maar de gastvrije geest van het Verdrag van Rome (1957) is niet meer.

Toen de voorzitter van de Europese Commissie, de Duitse Ursula von der Leyen, op 27 februari zei dat wat haar betreft Oekraïne lid kon worden van de Europese Unie, was de kritiek niet van de lucht. Ja zeg, daarover gaat de Commissie helemaal niet. Ho ho, het land voldoet bij lange na niet aan de Kopenhagen-criteria. En vooral: levensgevaarlijk, ze gooit olie op de binnenbrand die toch al zo hevig woedt onder het schedeldak van de Russische president Vladimir Poetin.

Al deze kritiek sneed hout. Zeker het laatste punt. Het was een bijzonder onverstandige opmerking van Von der Leyen – ook al zei ze ‘op termijn’ erbij – op een onverstandig moment bovendien: Poetin had net gevraagd om zijn kernkoppen in staat van paraatheid te brengen.

Waarom land dat tot Europese Unie wil behoren toetreding ontzeggen?

Maar afgezien van Poetin: waarom zouden we landen die tot de EU wil behoren en geografisch ook in Europa liggen, het recht op toetreding ontzeggen?

Nou, omdat ze dus niet voldoen aan de criteria van Kopenhagen (1993): een lidstaat moet stabiele instellingen hebben die democratie, rechtsstaat, mensenrechten en respect voor minderheden waarborgen. Daarnaast moet de lidstaat een goed draaiende markteconomie hebben en concurrentie in de EU aankunnen. En een lidstaat moet de wet- en regelgeving van de EU overnemen. Het zijn nauwelijks meetbare criteria. Uiteindelijk zeggen de lidstaten in de Europese Raad gewoon unaniem ‘ja’. Of ‘nee’, als er een veto komt.