Afgelopen zondag 31 juli liquideerde Amerika de Al-Qa’ida-terrorist Ayman al-Zawahiri in de Afghaanse hoofdstad Kabul. Defensieredacteur Eric Vrijsen reconstrueert hoe de CIA een van de hoofdverantwoordelijken voor de aanslagen van 11 september wist op te sporen en uit te schakelen zonder collateral damage.
Ayman al-Zawahiri (71) stond net lekker op zijn balkon. Het was 6.18 uur in de ochtend van zondag 31 juli en de elitewijk van Kabul lag er nog redelijk rustig bij.
Al-Zawahiri voelde zich veilig in de Afghaanse hoofdstad. Hij kwam weliswaar niet op straat en zijn vrouw en dochters hadden instructie goed op te letten of zij werden gevolgd als zij zich – uiteraard onder begeleiding – in de stad begaven. Hij wist dat de Amerikaanse FBI al sinds 1998 een prijs van 25 miljoen dollar op zijn hoofd had gezet. Maar in dit safehouse zouden ze hem niet vinden.
Het pand lag achter een bankgebouw en vlakbij de voormalige Amerikaanse ambassade en het hoofdkwartier van de Amerikaanse strijdkrachten. De Amerikanen waren vorig jaar smadelijk vertrokken uit Afghanistan en de Talibanstrijders hadden het land nu al 11 maanden onder controle. Wat een overwinning!
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
Al-Zawahiri’s safehouse was eigendom van een naaste adviseur van Talibanleider Sirajuddin Haqqani. Daarmee had Al-Zawahiri de hoogst mogelijke bescherming van het lokale gezag. Voor zulke diensten werd in klinkende munt betaald, want religieuze vroomheid mag boven alles gaan, je moet de aardse tegoeden niet geheel uit het oog verliezen.
Al-Zawahiri had alles onder controle. Behalve dan die ‘over de horizoncapaciteiten’ van de Amerikaanse CIA. Hier op dit balkon, toen hij in een fractie van een seconde de nogal geruisloze Hellfire op zich af zag stormen, leek het of zijn hele terroristische carrière van bijna een halve eeuw in een gelukzalige flits aan hem voorbijtrok.
Al-Zawahiri had weinig geld en geen enkel charisma
Egyptenaar Al-Zawahiri was in eigen land opgeleid als oogarts. Hij droeg destijds westerse pakken, maar in zijn hart was hij toen reeds de radicale islam toegedaan. Hij had in zijn jonge jaren drie jaar in de bak gezeten, voor deelname aan een verboden religieuze beweging. Hij had wraak genomen op de Egyptische machthebbers. Hij was leider van de terreurgroep Egyptische Islamitische Jihad, toen die club in 1981 een aanslag beraamde op president Anwar Sadat.
Sadat had het gewaagd om onder auspiciën van Washington vrede te sluiten met Israël en daarom hadden ze hem tijdens een feestelijke militaire parade door zijn eigen beveiligers laten neerschieten. Een tactische meesterzet. Geen terrorisme zonder misleiding.
Vervolgens was hij naar Afghanistan gegaan om zich te voegen bij de Mudjahedien die vochten tegen de goddeloze Russen en hun Rode Leger. Daar noemden zijn vrienden hem ‘de Dokter’. Hij had de nogal bedlegerige Saudiër Osama bin Laden meermaals geneeskundige hulp verleend. Kompanen waren ze geworden. Bin Laden had het charisma en bracht als schatrijke Saudiër het geld binnen voor Al-Qa’ida. Al-Zawahiri had geen enkel charisma en weinig geld. Zijn inbreng: kennis van terroristische tactieken en een talent om terreurorganisaties wereldwijd op te bouwen en steeds te vernieuwen.
Al-Zawahiri was het brein achter de enorme bomaanslagen op de Amerikaanse ambassades in Kenia en in Tanzania in 1998. Hij had bedacht hoe in oktober 2000 in de haven van Aden met een speedbootje vol explosieven de Amerikaanse oorlogsbodem USS Cole kon worden getroffen. En dit alles was nog maar het voorspel van de Al-Qa’ida-aanslagen in New York en Washington op 11 september 2001.
Al-Zawahiri was niet de uitvinder van het fenomeen zelfmoordaanslag, maar hij was wel de organisatiedeskundige die er een terroristisch bedrijfsmodel van had gemaakt. En in al zijn vroomheid had ‘de Dokter’ er ook een redenering bij bedacht. De islam verbiedt het doden van onschuldigen en verbiedt suïcide. Maar Al-Zawahiri had daar iets op gevonden: als de zelfmoordterrorist maar religieus genoeg is, zijn de gekozen middelen te billijken. Voilà.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Al-Zawahiri waande zich veilig, op dat balkon
Lees deze blog van Afshin Ellian: De westerse decadentie is de kracht van het jihadisme
Nu stond ‘de Dokter’ op dat balkon van zijn safehouse in Kabul. In Washington was het nog zaterdagavond 8 minuten over half 10. Ze hadden hem in beeld. Geen twijfel mogelijk. Na een kwart eeuw jacht op Al-Zawahiri was nu het moment aangebroken. Hij was sinds 1998 de tweede man van Al-Qa’ida. Nadat de Amerikanen in 2011 afrekenden met Osama bin Laden, had Al-Zawahiri het leiderschap van ’s wereld bekendste terreurnetwerk overgenomen. Hij waande zich veilig, op dat balkon.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?