De recente dood van de 67-jarige miljardair Ravil Maganov volgde op diverse andere twijfelachtige sterfgevallen onder prominente Russen. Zelfmoord of een ongeluk luidt vaak de officiële doodsoorzaak.
Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.
Op 1 september viel Ravil Maganov, topman van het Russische oliebedrijf Lukoil, onder verdachte omstandigheden van de zesde verdieping van het Central Clinical Hospital in Moskou. Het ziekenhuis staat ook wel bekend als de Kremlin-kliniek omdat er vele hooggeplaatste Russen, zoals oud-president Michail Gorbatsjov, zijn behandeld. Maganov was er opgenomen wegens hartproblemen.
Russische autoriteiten noemen zijn dood door de val een ongeluk. De staatsmedia, die verplicht de overheid als informatiebron moeten gebruiken, verklaarden hetzelfde. Ook de verklaring van Lukoil, waarin staat dat Maganov overleed aan ‘een hardnekkige ziekte’, verhult de waarschijnlijker doodsoorzaak.
Signaalfunctie
Beschuldigende vingers wijzen in de richting van het Kremlin. Lukoil kritiseerde openlijk de oorlog in Oekraïne. Op 3 maart pleitte het management van het oliebedrijf voor de ‘snelst mogelijke manier om via onderhandelingen het gewapende conflict te beëindigen’. Een duwtje uit het raam, voorgesteld als een ongeluk of zelfmoord, of een gifaanslag zijn populaire liquidatiemethoden om critici van de Russische autoriteiten te straffen. Het Kremlin kan eenvoudig ontkennen betrokken te zijn omdat onomstotelijk bewijs bijna altijd ontbreekt.
Lees het profiel dat Uko Pruis schreef van Dmitri Medvedev: hoe Poetins tamme dienaar felle waakhond werd
Ook Alexander Subotin, voormalig topman van Lukoil, stierf kort na de kritische verklaring van het oliebedrijf. Hij overleed 8 mei na een veronderstelde antikatersessie bij een sjamaan. Subotin kreeg paddengif toegediend via een snede in zijn huid. Bij een correcte toepassing gaat de behandelde braken, waarna de kater zou verdwijnen. Maar Subotin kreeg hevige pijn in de borststreek en stierf in het huis van de sjamaan. De sjamaan, die vaker bezoek kreeg van Subotin, weigerde een ambulance te bellen.
Leonid Sjoelman, hoofd transport van staatsgasbedrijf Gazprom, was eind januari dit jaar de eerste oligarch die dood werd aangetroffen. In zijn huis in de regio Leningrad lag naast zijn lichaam een afscheidsbrief die wees op zelfmoord. Eén dag na de Russische inval in Oekraïne, op 25 februari, werd Gazprom-topman Aleksandr Tjoeljakov dood aangetroffen onder vergelijkbare omstandigheden.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Familiedrama’s
In een daarop volgende reeks ‘zelfmoorden’ zijn ook gezinsleden slachtoffer geworden. Op 24 maart werd miljardair Vasily Melnikov dood gevonden in zijn appartement naast zijn dode vrouw en twee jonge zoons. De autoriteiten verklaarden dat Melnikov zijn gezin had neergestoken, waarna hij dat ook bij zichzelf had gedaan. Melnikov was eigenaar van leverancier van medische apparatuur Medstorm, dat in zwaar weer verkeert door de westerse sancties. Nog geen maand later, op 18 april, werd Vladislav Avajev, topman van Gazprombank, dood gevonden nabij zijn tevens dode vrouw en dochter. Een pistool in de hand van Avajev leidde tot de verklaring ‘zelfmoord na een gezinsdrama’. Avajev werkte eerder als staflid voor de Russische president Vladimir Poetin.
Voormalig EW-correspondent Hans Crooijmans reed met een groep Oekraïense vluchtelingen terug naar Kiev: Oekraïners keren terug naar hun land: dit treffen ze aan
De geloofwaardigheid van de verklaring dat het hier familiedrama betrof, nam sterk af toen binnen 24 uur een andere steenrijke Rus een soortgelijk lot trof. Sergei Protosenja en zijn gezin werden 19 april dood gevonden in een vakantiehuis in de Spaanse badplaats Lloret de Mar. Protosenja was topmanager van Ruslands grootste producent van vloeibaar natuurlijk gas, Novatek. De Catalaanse politie zegt te vermoeden dat hij zijn familie heeft omgebracht en daarna zijn eigen leven heeft genomen. Protosenja werd aangetroffen met een bebloede bijl, maar had volgens de krant El Punt Avui geen bloedvlekken op zijn lichaam. Een barbaarse, in scène gezette zelfmoord, luidde een breedgedragen opinie in het Westen en onder familieleden van Protosenja.
Volgens de Poolse denktank Warsaw Institute liepen bij huizen van enkele oligarchen beveiligers van Gazprom rond. De Russische onafhankelijke krant Novaya Gazeta sprak anoniem een politieagent die zei dat bij de dood van Tjoeljakov een beveiligingseenheid van Gazprom ‘onderzoek’ deed naar de dood.