Boos en ongerust is de Amerikaanse kiezer. Voor het eerst sinds het aantreden van Joe Biden als president zijn in het hele land de stembussen open voor het kiezen van een nieuw parlement. Vandaag wordt Biden afgerekend op zijn eerste twee jaar als president en op zijn Democratische beleid.
Tijdens de tussentijdse verkiezingen van 8 november kiezen Amerikanen een nieuwe volksvertegenwoordiging in het Huis van Afgevaardigden. 435 Nieuwe Congresleden worden verkozen. Ook staan 35 Senaatszetels op het spel en zijn er tal van regionale verkiezingen en referenda.
In het landelijke parlement hebben de Democraten nog nipt de meerderheid in beide Kamers, dat kan na 8 november anders zijn.
Partij van president verliest traditioneel bij tussentijdse verkiezingen
Sinds de Tweede Wereldoorlog verliest de partij van de president bij de tussentijdse verkiezingen. In het Huis van Afgevaardigden gemiddeld 26 zetels, in de Senaat vier. Met de huidige Democratische meerderheden van vier zetels in het Huis en een evenwicht in de Senaat – waarbij vicepresident Kamala Harris als voorzitter van de Senaat de doorslag geeft als de stemmen staken – zou dat het einde van een vruchtbare regeerperiode van president Joe Biden betekenen.
Lees ook dit verhaal over de midterms: Waarom het voor de impopulaire Joe Biden erop of eronder is
Biden ondertekende de afgelopen twee jaar tal van wetten. Om de in verval geraakte infrastructuur op te knappen, China’s chipproductie te kortwieken, wapenwetten strenger te maken en flink te investeren in klimaatbeleid onder het mom van inflatiebestrijding. De Verenigde Staten werden wat linkser dankzij Biden.
Kiezer maakt zich grote zorgen over inflatie en economie
In die twee jaar steeg de inflatie tot recordhoogte en Biden wist dat niet in te perken. Kiezers rekenen hem dat aan. Zijn ruimhartige steunpakketten tijdens de coronapandemie versterkten de inflatie juist. In een peiling van tv-zender ABC News en The Washington Post gaf 80 procent van de kiezers aan dat de staat van de economie en de inflatie hun topprioriteiten zijn bij de stembusgang.
Tijdens de campagne voorafgaand aan de verkiezingen wreven de Republikeinen dat Biden aan. Zij vragen kiezers om hun stem, met de belofte dat de inflatie zal dalen als de Republikeinen de meerderheid in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden behalen.
Republikeinen willen strenger asielbeleid en aanpak criminaliteit
Ook wijzen de Republikeinen op de opgelopen criminaliteitscijfers. Het aantal moorden in de Verenigde Staten is de afgelopen jaren stevig opgelopen. Ook de toename van illegale migratie noemen Republikeinen als een bewijs van het falende beleid van de zittende president. Van oktober 2021 tot september dit jaar zijn voor het eerst in twaalf maanden meer dan twee miljoen immigranten bij de zuidelijke grens van de Verenigde Staten aangehouden.
Lees dit omslagverhaal terug: Schaduw van Donald Trump hangt over tussentijdse verkiezingen
Democraten schrijven de migratiecrisis toe aan de blokkades die Republikeinen opwerpen als wordt gezocht naar compromissen. Het Amerikaanse asielsysteem is al decennia ineffectief en zonder samenwerking tussen de partijen zal dat zo blijven.
Democraten voeren campagne voor abortus en democratie
In de campagnes van Biden en zijn partij waren abortus en de democratie de belangrijkste thema’s. Een week voor de stembusgang waarschuwde Biden in Washington D.C. nog voor de Republikeinse Partij. ‘Diep van binnen weten we dat de democratie in gevaar is. Maar we weten ook dit: het ligt in onze macht, bij ieder van ons, om onze democratie te behouden.’
Het afschaffen van het landelijke recht op abortus door het Hooggerechtshof zien veel Democraten als het bewijs dat persoonlijke vrijheden worden ingeperkt door de Republikeinen. Zij hopen dat de Amerikaanse kiezer daardoor zal inzien dat de Republikeinse partij niet meer macht in het parlement verdient.
Stemmen tellen kan lang duren in de Verenigde Staten
Volgens peilingen is de kans groot dat de Republikeinen ten minste de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden behalen. In de Senaat zal het erom spannen. De kansen lijken gelijk verdeeld tussen de partijen. De cruciale staten Arizona, Georgia en Pennsylvania zullen waarschijnlijk de doorslag geven in de strijd om de Senaat.
Amerikanen konden in diverse staten hun stem al uitbrengen de afgelopen weken. Soms per post, of bij stembureaus die vroeg stemmen mogelijk maakten. Vanaf woensdag 9 november zullen de eerste resultaten binnendruppelen.
Om middernacht Nederlandse tijd sluiten de eerste stembussen. In de loop van de nacht en ochtend zijn veel stemmen geteld. Een definitieve uitslag kan in spannende kiesdistricten en staten lang op zich laten wachten. Het duurde twee jaar geleden bij de presidentsverkiezingen ruim vier dagen voor definitief duidelijk werd dat Joe Biden had gewonnen.