Hoe Peking Taiwan probeert te paaien

Ma Ying-jeou noemt het een familiebezoek, een eerbetoon aan zijn voorouders in het verre binnenland achter Hongkong. Maar de tiendaagse reis die het voormalig staatshoofd en jurist Ma (72) maakt langs een reeks Chinese steden is vooral een uitgekiende politieke manoeuvre: als kopstuk van de KMT wil Ma tonen dat zijn partij anders dan de huidige regering in Taiwan wél met Peking kan dealen.

De reis mag uniek heten: nimmer bezocht een oud-president van Taiwan China, nadat de KMT van Tsjang Kai-Sjek in 1949 de burgeroorlog verloor van de communisten van Mao. De KMT, voluit Kwomintang, trok zich destijds noodgedwongen terug op Taiwan, een eiland bijna zo groot als Nederland op een slordige 100 kilometer van de Chinese kust. De nationalisten bestuurden hun nieuwe land vier decennia lang met harde hand.

De symboliek van de uiteenlopende bezoeken is treffend

Het Chinese familiebezoek van Ma, die van 2008 tot 2016 president van Taiwan was, komt uitgerekend in dezelfde week dat de zittende president, Tsai Ing-wen van de sociaal-liberale DPP, een paar dagen in de Verenigde Staten is. Die reis draait vooral om een ontmoeting met Kevin McCarthy, de nieuwe voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden. Mogelijke plaats van ontmoeting: Californië. Dit in een poging Peking minder voor het hoofd te stoten dan bij het gevoelige bezoek van McCarthy’s voorganger Nancy Pelosi vorig jaar aan Tsai in Taipei.

China reageerde toen met ongekend militair machtsvertoon. Het oogde als een grote oefening in het omsingelen en blokkeren van de afvallige provincie, zoals Taiwan in Peking wordt beschouwd.

De symboliek van de uiteenlopende bezoeken is treffend. De afkeer in DPP-gelederen tegen de KMT is groot. Vergeet niet waar deze club vandaan komt, hoor je vooral in het zuiden van Taiwan, waar de regeringspartij de meeste aanhang heeft. Daar heeft ook de 66-jarige Tsai haar wortels.

Het autoritaire DNA van de KMT is nooit echt verdwenen sinds Taiwan ruim dertig jaar geleden een democratie werd, zeggen politieke bondgenoten van Tsai in Tainan en Kaohsiung, de twee grote steden in het zuiden. Ze willen anoniem blijven, om vrijuit te kunnen spreken. ‘De retoriek van Xi Jinping over een herrezen China waarop alle Chinezen trots moeten zijn, spreekt KMT’ers aan. Het zijn conservatieve mensen, die geen gedonder willen met China.’

Economie nog gericht op China

Een belangrijke kwetsbaarheid van Taiwan is dat de economie nog voor bijna de helft gericht is op China. En bij de Kwomintang zitten veel mensen met grote zakelijke belangen aan ‘de overkant’. ‘Het is een soort maffia. Voor zulke types is democratie alleen maar lastig, ze willen stabiliteit en geld verdienen. Daarom is de KMT niet te vertrouwen.’