Trump opent handelsoorlog
Donald Trump heeft zijn handelsoorlog ontketend. De eerste slachtoffers zijn Canada, Mexico en China. Maar nu is het vizier op Europa gericht.
De Amerikaanse president waarschuwt dat tarieven voor Europese goederen er ‘gegarandeerd’ komen.
Zo blijft zijn handelsoorlog niet tot een burenruzie beperkt. Mexico en Canada zijn, naast China, slechts de eerste slachtoffers van Trumps tarieven.
Voor beide landen geldt sinds 1 februari een nieuw importtarief van 25 procent op goederen. Met uitzondering van Canadese olie en gas: daarvoor geldt een importtarief van 10 procent.
Voor China komt er een extra tarief van 10 procent boven op de al bestaande tarieven. Europa moet rekening houden met vergelijkbare tarieven.
EW’s visie: Europa moet terugslaan zodra handelsoorlog ons treft
Politiek redacteur Victor PakHet is naïef te denken dat Europa ongeschonden blijft in de wereldwijde handelsoorlog die Trump wil beginnen. De Europese Unie zegt terug te slaan zodra Trump handelstarieven tegen Europese producten instelt.
Die woorden moet Brussel waarmaken zodra het zover is.
Winnaars en verliezers
De uitspraken van het Nederlandse kabinet stellen wat dat betreft niet gerust. Minister van Economische Zaken Dirk Beljaarts (PVV) was voor de beëdiging van Trump nog ervan overtuigd dat ‘een sterk Europa ook in het voordeel is van de Verenigde Staten’.
Blijkbaar hoopt de minister dat Trump Europa zal ontzien, omdat beide continenten een historische band en gemeenschappelijke belangen hebben.
Het is verleidelijk om net als Beljaarts het economische gedachtegoed van Trump te rationaliseren, maar zo bekijkt Trump de wereld niet.
De wereld bestaat uit winnaars en verliezers, volgens de Amerikaanse president, en je kunt alleen winnen als anderen verliezen. Daarom trof hij met zijn tarieven eerst zijn twee belangrijkste handelspartners: Canada en Mexico.
Afperspogingen
In zijn eerste presidentstermijn liet Trump zien alleen terug te deinzen als hij krachtig wordt tegengesproken, zoals oud-premier Mark Rutte durfde toen hij Trump bezocht in 2018.
Op dat moment was Trump ook al een handelsoorlog begonnen. Trump suggereerde dat die niet hoefde te worden opgelost, waarna Rutte ferm ‘nee’ zei.
Zwichten voor de druk van Trump zal alleen maar leiden tot nieuwe afperspogingen van de Amerikaanse president. Daarom moeten Europese landen en de Europese Unie gedurfde stappen zetten, zodra Trump ook Europa slachtoffer van zijn handelspolitiek maakt.
Een slimme zet is om gericht terug te slaan, zoals Canada doet met tarieven voor producten die worden gemaakt in Republikeinse staten. Dan wordt Trump binnen zijn partij aangesproken op zijn roekeloze acties.
Maar het is niet genoeg de ogen alleen op de bal te hebben. Trump verplaatst de lijnen op het speelveld, door doelbewust de economische aanval in te zetten op zijn bondgenoten. Dat vraagt om onconventioneel handelen.
Weekblad The Economist bepleitte al om Canada toe te laten treden tot de Europese Unie. Een radicale stap die, in een wereld waarin de kaarten opnieuw worden geschud, plots niet zo radicaal meer is.
Wat anderen zeggen: Trump begint ‘domste handelsoorlog ooit’
De Amerikaanse zakenkrant The Wall Street Journal bestempelde Trumps handelsoorlog als ‘de domste in de geschiedenis’. ‘Dit doet ons denken aan de oude grap van [historicus] Bernard Lewis dat het riskant is om Amerika’s vijand te zijn, maar dat het fataal kan zijn om zijn vriend te zijn,’ schreef de krant die goed wordt gelezen door Republikeinse politici.
Trump sneerde naar de krant dat die deel zou uitmaken van de antitarievenlobby, en dat de krant het sowieso altijd mis heeft.
China wint bij een trans-Atlantische handelsoorlog
Kaja Kallas voorspelde dat China wint bij een trans-Atlantisch handelsconflict: ‘Dan staat China lachend aan de zijkant te kijken.’ De Europese buitenlandvertegenwoordiger zei maandag 3 februari dat Europa en Amerika elkaar nodig hebben.
Minister van Buitenlandse Handel Reinette Klever (PVV) schreef op X dat Nederland niet is gebaat bij hogere handelstarieven. Vorige week zei zij in de Tweede Kamer dat Nederland inzet op ‘versterking van de trans-Atlantische relatie.’
Ondernemersorganisatie VNO-NCW ziet in Trumps handelsoorlog een boodschap voor Europa en Nederland. Die moeten ‘blijven werken aan de eigen economische concurrentiekracht en een aantrekkelijk investeringsklimaat’.
Verdieping: Nederlandse handel met de Verenigde Staten ontleed
De vraag is niet of, maar wanneer Trump zijn handelstarieven voor de Europese Unie uitvaardigt. Die tarieven kunnen Nederland economisch veel pijn doen.
Nederland importeerde in 2022 voor 78 miljard euro aan Amerikaanse spullen, aldus het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Nederland koopt vooral ruwe Amerikaanse aardolie, aardgas en medische apparaten.
De Nederlandse export naar de Verenigde Staten was in 2023 51,2 miljard euro waard, volgens het CBS. De Amerikanen exporteren op hun beurt ruwe aardolie, aardolieproducten en gespecialiseerde machines (denk aan de chipmachines van ASML en landbouwmachines) uit Nederland.
Zo’n 6 procent van de Nederlandse export gaat naar de Verenigde Staten. Daarvan beslaat 80 procent in Nederland gemaakte producten, goed voor zo’n 0,8 procent van het nationaal inkomen. De overige 20 procent gaat producten die worden doorgevoerd, blijkt uit een onderzoeksrapport van ABN AMRO.
Handelsoorlog met Verenigde Staten: Nederland is kwetsbaar
Volgens het Centraal Planbureau zijn de Nederlandse economie en welvaart bij uitstek kwetsbaar voor een handelsoorlog met de Verenigde Staten. Net als Ierland en Denemarken heeft Nederland een kleine, open economie met sterke handelsrelaties met de Amerikanen.
Volgens ABN AMRO zal het Nederlandse nationaal inkomen in 2027 2 procentpunt lager zijn dan nu, in het geval Trump een universele tariefmuur optrekt van 10 procent. Dat scenario lijkt nog voorzichtig, gezien de forse tarieven die Trump instelde voor Canada en Mexico.