Oorlog India en Pakistan is buskruit voor supermachten China, Rusland en Amerika

Soldaten van het Pakistaanse leger bij een gebouw dat in puin ligt in Muzaffarabad. Beeld: M.D. Mughal/AP Photo

In dit artikel

De feiten: India voert reeks luchtaanvallen uit op Pakistan

India heeft een reeks luchtaanvallen uitgevoerd in Pakistan. Bij deze Operatie Sindoor zouden volgens Pakistan zeker 26 mensen zijn gedood en 46 gewond geraakt. Volgens India gaat het om trainingskampen van extremisten die op 22 april een terreuraanslag uitvoerden in Pahalgam in het Indiase deel van de betwiste regio Kasjmir. Bij die aanslag werden 26 Indiase toeristen gedood.

Volgens India zijn geen doelen van het Pakistaanse leger en ook geen burgerdoelen getroffen, maar Pakistan beweert dat alle slachtoffers burgers zijn. De aanvallen hadden zowel plaats in betwist door Pakistan bestuurd gebied in Kasjmir als in steden als Bahawalpur en Muridke.

In laatstgenoemde stad bevindt zich een hoofdkwartier van de islamitische terreurgroep Lashkar-e-Taiba, die door India verantwoordelijk wordt gehouden voor de aanslag in Pahalgam. In Muzaffarabad, hoofdstad van het Pakistaanse deel van Kasjmir, zou een moskee zijn getroffen die volgens India banden heeft met terroristen.

Woensdagochtend 7 mei werd ook bekend dat de leider van de terreurbeweging Jaish-e-Mohammed, die in 2019 een zelfmoordaanslag pleegde in Indiaas Kasjmir waarbij veertig doden vielen, is gedood bij de aanval in Bahawalpur. Onder de slachtoffers zouden ook diverse familieleden, onder wie kinderen, zijn omgekomen.

Reactie Pakistan

Pakistan reageerde op de Indiase aanvallen met ‘willekeurige beschietingen vanaf posten bij de bestandslijn aan de overkant van de internationale grens tegenover Jammu en Kasjmir [de Indiase deelstaat die grenst aan Pakistan, MvS],’ zegt het Indiase leger in een verklaring. Daarbij zijn volgens India drie burgers omgekomen. Pakistan zei ook drie Indiase gevechtsvliegtuigen te hebben neergehaald.

De spanningen tussen beide landen liepen de afgelopen twee weken al op na de terreuraanslag in Indiaas Kasjmir. India en Pakistan zetten elkaars diplomaten uit, sloten hun luchtruimen voor vijandelijke vluchten. Ook schortte India een overeenkomst op voor watertoevoer naar Pakistan.

EW’s visie: Uiterst zorgelijk dat kernmachten India en Pakistan op voet van oorlog staan

Door: Matthijs van Schie, redacteur Buitenland

Dat twee kernmachten op voet van oorlog lijken te staan, is zorgelijk. Na een periode van relatieve rust in de gespannen regio Kasjmir lijkt de terreuraanval in Pahalgam de lont in het kruitvat te zijn geweest die de situatie doet escaleren.

India moest wel reageren op de barbaarse aanslag op toeristen, vorige maand. Daarom is het logisch dat doelen onder vuur zijn genomen van de islamitische terreurgroep die daar vermoedelijk achter zit. Maar of die reactie ‘proportioneel’ is, zoals India beweert, of juist vooral burgers heeft getroffen, zoals Pakistan beweert, is nog lastig in te schatten.

Te hopen is dat beide landen zich na deze beschietingen terughoudend opstellen en niet in een spiraal van geweld terechtkomen. Het doemscenario zou de inzet zijn van kernwapens tussen ’s werelds volkrijkste (India, 1,4 miljard inwoners) en op vier na volkrijkste (Pakistan, 255 miljoen inwoners) landen. De ernst van eventuele nucleaire escalatie is nauwelijks te overschatten.

Het Westen kan vooralsnog niet veel meer doen dan voorspelbare maar begrijpelijke oproepen tot de-escalatie. Onverstandig zou in elk geval zijn om ’s werelds grootste democratie India tegen zich in het harnas te jagen. De op drie na grootste economie, waarmee de Europese Unie een grote vrijhandelsdeal hoopt te sluiten, kan een belangrijke regionale en mondiale bondgenoot zijn in de geopolitieke strijd van het Westen met China en Rusland.

Wie zegt wat over de aanvallen van India op Pakistan

Bronnen: X, Politico
  • Het Veiligheidscomité van Pakistan roept andere landen op om ‘de ernst van India’s niet-uitgelokte aanval te erkennen en het verantwoordelijk te houden voor de grove schendingen van de internationale normen en wetten’.

  • ‘Onze acties zijn gericht, afgewogen en niet-escalerend van aard,’ schrijft het ministerie van Defensie van India in een verklaring. Volgens de regering waren de aanvallen alleen gericht op de verantwoordelijken voor de aanslag in Pahalgam: ‘India heeft aanzienlijke terughoudendheid betracht bij het kiezen van de doelen.’
  • ‘Het is erg, we hoorden het net,’ zei de Amerikaanse president Donald Trump tegen verslaggevers vanuit de Oval Office. ‘Ik denk dat mensen wisten dat er iets ging gebeuren op basis van hun verleden. Er zijn al decennia spanningen in de regio.’ Later voegde de president eraan toe: ‘Ik hoop gewoon dat het heel snel eindigt.’
  • De Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio schrijft op X dat hij de situatie nauwlettend in de gaten houdt, en voegde eraan toe dat Washington in contact zal blijven met de Aziatische buurlanden om tot een ‘vreedzame oplossing’ te komen.
  • Het ministerie van Buitenlandse Zaken zei dat Rubio met de nationale veiligheidsadviseurs van beide landen had gesproken en hen had aangespoord ‘de communicatielijnen open te houden en escalatie te vermijden’.
  • ‘De oplopende spanningen tussen India en Pakistan zijn zorgwekkend. Ik roep beide partijen op tot terughoudendheid en om de dialoog aan te gaan om de situatie te de-escaleren,’ zegt Hoge Vertegenwoordiger van de Unie voor Buitenlandse Zaken en Veiligheidsbeleid Kaja Kallas. 
  • Ze voegde daaraan toe dat ze dit ook zo heeft besproken met de Indiase minister van Buitenlandse Zaken Subrahmanyam Jaishankar en zijn Pakistaanse collega Ishaq Dar.
  • ‘India en Pakistan zijn buren en kunnen niet van elkaar gescheiden worden,’ stelt het ministerie van Buitenlandse Zaken van China. Peking vraagt de regeringen in Islamabad en New Delhi om rustig te blijven ‘en af te zien van acties die de situatie verder bemoeilijken’.
  • In Frankrijk noemde buitenlandminister Jean-Noël Barrot het begrijpelijk dat India zich wil beschermen tegen terrorisme. ‘Maar we roepen uiteraard zowel India als Pakistan op om terughoudendheid te betrachten om escalatie te voorkomen en natuurlijk om burgers te beschermen.’
  • Het Turkse ministerie van Buitenlandse Zaken waarschuwt dat door de Indiase raketaanvallen op Pakistan de kans toeneemt dat een complete oorlog uitbreekt. ‘We veroordelen dergelijke provocerende stappen, evenals aanvallen gericht op burgers en civiele infrastructuur.’

Pakistan koopt vooral wapens in China, India steeds meer in het Westen

De strijd tussen India en Pakistan is indirect ook een strijd tussen de Verenigde Staten enerzijds en China en Rusland anderzijds. The New York Times bracht op basis van gegevens van het Stockholm International Peace Research Institute in kaart waar beide Aziatische landen hun wapens aanschaffen.

Daaruit blijkt dat de afgelopen vijftien jaar India veel meer is gaan importeren uit het Westen, terwijl Pakistan zijn koers heeft verlegd van Amerika naar China. Enkele decennia geleden was Pakistan een gretige consument van de Amerikaanse wapenindustrie, maar dat is veranderd sinds het einde van de oorlog in buurland Afghanistan in 2021.

In de periode 2006 tot 2010 kocht Pakistan nog 36 procent van zijn wapens van Amerika, maar de afgelopen vier jaar juist helemaal niet meer. In diezelfde periode steeg het aandeel van China in de Pakistaanse wapenimport juist van 36 naar liefst 81 procent.

India kocht de afgelopen vijftien jaar juist veel méér westerse wapens. Tussen 2006 en 2010 kocht het land liefst driekwart van al zijn wapens in Rusland. Dat aandeel halveerde de afgelopen vier jaar. Frankrijk (van 1 naar 33 procent), Israël (6 naar 13 procent) en Amerika (2 naar 10 procent) zagen hun wapenverkopen aan India in diezelfde periode juist flink stijgen.

‘De Verenigde Staten spelen nu een centrale rol in de veiligheidsbelangen van India, terwijl China een steeds vergelijkbare rol speelt in Pakistan,’ tekent de New York Times op uit de mond van oud-diplomaat Ashley Tellis, onderzoeker bij het Carnegie Endowment for International Peace. De Amerikaanse vicepresident JD Vance bezocht India tussen 21 en 24 april samen met zijn Indiase vrouw Usha om de banden aan te halen en te praten over een mogelijke handelsdeal tussen Amerika en India.

Verder lezen: alles over de onrust in de regio