De feiten: Er is een nieuwe paus verkozen
Bron: ANP, NOSEr is een nieuwe paus gekozen. De kardinalen die deelnamen aan het conclaaf in Vaticaanstad zijn het in de vierde stemronde eens geworden over een nieuwe leider van de Rooms-Katholieke Kerk.
De nieuwe paus is een Amerikaan: Robert Prevost, voortaan paus Leo XIV. Hij is een belangrijke curiekardinaal die zijn halve leven in Peru heeft gewoond en gewerkt.
Hij is afgestudeerd in het kerkelijk recht en een kundig bestuurder. Onder Franciscus was hij hoofd van de afdeling die bisschoppen benoemt. Hij spreekt vloeiend Engels, Spaans en Italiaans.
Paus Leo verscheen op het centrale balkon van de Sint-Pietersbasiliek, ongeveer zeventig minuten nadat witte rook uit een schoorsteen boven de Sixtijnse Kapel was opgestegen. Dit betekende dat de 133 kardinalen die daartoe bevoegd waren een nieuwe leider hadden gekozen voor de 1,4 miljard leden tellende kerk. Leo riep op tot ‘vrede voor alle volkeren’.
Menigte juicht om nieuwe paus
Zodra de witte rook uit de schoorsteen kwam, barstte het Sint-Pietersplein uit in gejuich dat minuten aanhield.
Mensen verdrongen zich om zo dicht mogelijk bij de hekken te komen voor een plek met goed zicht op de Sixtijnse Kapel en het balkon waar de nieuwe paus werd voorgesteld aan het publiek. Aanwezigen zwaaiden met vlaggen van hun thuisland en met religieuze vlaggen.
De kerk moest op zoek naar een nieuwe paus na het overlijden van de 88-jarige Franciscus op Paasmaandag. Alle 135 kardinalen die op dat moment jonger dan 80 jaar waren, hadden stemrecht. Twee van hen lieten om gezondheidsredenen verstek gaan, de rest kwam in Vaticaanstad bij elkaar voor de geheime stemming.
EW's visie: Keuze voor Robert Prevost is even verrassend als begrijpelijk
Door: Gerry van der List, redacteur Geestelijk LevenHet ging verrassend snel. Door het grote aantal nieuwelingen onder de 133 kardinalen die een opvolger van paus Franciscus mochten kiezen, was de verwachting dat het conclaaf wel een paar dagen in beslag zou kunnen nemen. Maar op de tweede dag na slechts vier stemrondes had minstens twee-derde van de aanwezige prinsen der kerk al een voorkeur uitgesproken voor dezelfde collega.
Deze spoedig verleende steun is goed nieuws voor de katholieke kerk en voor de nieuwe kerkvorst, omdat deze een zekere eendracht doet vermoeden.
Verrassend was toch ook wel de gemaakte keuze. Robert Franciscus Prevost werd wel door enkele vaticanisten als kanshebber genoemd, maar scoorde bij de bookmakers lang niet zo goed als de Italiaan Pietro Parolin en de Filipino Luis Antonio Tagle.
Bijzonder is ook dat hij de eerste Amerikaan is die mag fungeren als plaatsvervanger van Jezus Christus op aarde.
Paus Leo XIV kan wellicht de kerkelijke wanorde terugdringen
De vele deugden van Prevost maken zijn uitverkiezing tegelijk ook begrijpelijk. Hij is een beminnelijke man die mensen voor zich weet in te nemen. Hij spreekt zijn talen goed; bij het Italiaans, Latijn en Spaans dat uit zijn mond klonk tijdens zijn eerste optreden als paus was zelfs nauwelijks een Amerikaans accent hoorbaar.
Hij kent de wereldkerk goed, onder meer door een langdurig verblijf in Latijns-Amerika, maar is ook meer vertrouwd met andere kardinalen dan zijn voorganger. Zijn bestuurlijke ervaring en kennis als kerkjurist kunnen bovendien goed van pas komen bij het terugdringen van de theologische wanorde die de continu verwarring zaaiende paus Franciscus heeft doen ontstaan.
De keuze voor de naam Leo XIV wekt de verwachting dat Prevost wil voortgaan in de traditie van Leo XIII (1878-1903). Diens encycliek Rerum Novarum was een belangrijke bijdrage aan de ontwikkeling van de katholieke sociale leer.
Donald Trump, die zich in zijn megalomanie zelf als paus had laten afbeelden, liet meteen weten het een enorme eer te vinden dat een Amerikaan tot paus was gekozen. Maar Prevost behoort zeker niet tot de conservatieve Amerikaanse geestelijken die veel kritiek hadden op Franciscus en zit in zijn maatschappijbeschouwing volstrekt niet op de lijn van de Amerikaanse president.
Een zekere bescheidenheid siert een paus
Leo IV lijkt wel het charisma te missen van zijn voorganger. Showman Franciscus stal na zijn uitverkiezing meteen de harten van de mensen door met een warme glimlach de aanwezigen op het Sint-Pietersplein met een buonasera te begroeten. Prevost las, zichtbaar nerveus, een veel minder aansprekende toespraak van papier op.
Maar een zekere bedaardheid en bescheidenheid kunnen een paus sieren. Franciscus was achter de schermen een autoritaire man die kardinalen uitfoeterde en publiekelijk wierp hij zich, met wereldvreemde politieke en economische ideeën, op als zelfbenoemd geweten van de wereld.
Als Leo IV zich iets minder inspant om regeringsleiders de les te lezen met geruchtmakende preken en beter zijn best doet om op diplomatieke wijze harmonie te bewerkstelligen in eigen gelederen, zouden de 1,4 miljard rooms-katholieken in de wereld best tevreden mogen zijn.
Wie zegt wat over de verkiezing van de nieuwe paus?
- ‘Er is een grote eenheid onder de kardinalen gevonden,’ zegt hoofdredacteur Anton de Wit van het Katholiek Nieuwsblad over de snelheid waarmee er een nieuwe paus gekozen is.
- De Nederlandse Bisschoppenconferentie zegt blij te zijn dat het is gelukt om snel een nieuwe paus te kiezen, aldus een woordvoerder van de bisschoppenconferentie. ‘En dat er dus waarschijnlijk grote eensgezindheid is onder de kardinalen die gekozen hebben. Daar zijn wij blij mee.’
- Paus Leo XIV zal naar verwachting een ‘verenigende figuur zijn na jaren van grillige ideologische spanningen tussen de progressieve en conservatieve vleugels van de katholieke kerk’, schrijft The Wall Street Journal. Als kardinaal nam Leo XIV ‘zelden een uitgesproken standpunt in over de polariserende kwesties van de kerk, zoals priesterlijk celibaat of zegeningen voor koppels van hetzelfde geslacht.’
- Volgens CNN bracht Prevost ‘een groot deel van zijn carrière door als missionaris in Zuid-Amerika en leidde hij recentelijk een invloedrijk Vaticaans bureau voor bisschopsbenoemingen. Naar verwachting zal hij voortbouwen op de hervormingen van paus Franciscus. Hij werkte tien jaar in Trujillo, Peru, en werd later benoemd tot bisschop van Chiclayo, een andere Peruaanse stad, waar hij van 2014 tot 2023 diende. Prevost heeft ook een Peruaans paspoort en is sinds 2015 Peruaans staatsburger.’
- In een interview metVatican News, kort nadat hij leider werd van het Dicasterie voor Bisschoppen, zei Prevost: ‘Ik beschouw mezelf nog steeds als missionaris. Mijn roeping, net als die van elke christen, is om missionaris te zijn en het Evangelie te verkondigen waar men zich ook bevindt.’
- De Amerikaanse president Donald Trump noemt de keuze voor kardinaal Robert Prevost als eerste paus uit de Verenigde Staten een grote eer voor het land. ‘Wat een opwinding en wat een grote eer voor ons land’, schrijft Trump op zijn platform Truth Social. Hij feliciteert de nieuwe paus, die zich Leo XIV noemt, en zegt ernaar uit te kijken hem te ontmoeten. ‘Het zal een heel betekenisvol moment zijn!’, aldus de president.
- Dick Schoof wenst de nieuwe paus Leo XIV ‘veel kracht en wijsheid toe met zijn belangrijke en verantwoordelijke missie’. Dat liet de premier op X weten na de verkiezing van de Amerikaanse kardinaal Robert Prevost (69) tot leider van de Rooms-Katholieke Kerk. ‘Mooi nieuws dat er zo snel een nieuwe paus is gekozen. Een bijzonder moment voor de katholieke wereldgemeenschap en daarbuiten’, aldus de minister-president.
Verdere verdieping: Leo wordt de 267e katholieke paus
Bron: NOS, ANP, Nu.nlLeo wordt de 267e katholieke paus na het overlijden vorige maand van paus Franciscus, die de eerste Latijns-Amerikaanse paus was en de kerk twaalf jaar had geleid. Franciscus voerde een reeks hervormingen door en maakte debat mogelijk over verdeeldheid zaaiende kwesties zoals de wijding van vrouwen en een betere inclusie van lhbti-katholieken.
Voorafgaand aan het conclaaf riepen sommige kardinalen op tot continuïteit met Franciscus’ visie van meer openheid en hervorming. Andere kardinalen zeiden dat ze de klok wilden terugdraaien en oude tradities wilden omarmen.
Geheime stemming
De stemming in de Sixtijnse Kapel was geheim. De uitkomst werd bekendgemaakt door de stembriefjes te verbranden. Met de witte rook en kerkklokken is aan de wereld bekendgemaakt dat er een nieuwe paus is verkozen.
De nieuwe paus is nagenoeg zeker een van de kardinalen die hebben deelgenomen aan het conclaaf. De laatste keer dat een paus werd verkozen die geen kardinaal was, was Urbanus VI in 1378.
Paus Leo
De vorige paus die Leo heette, was Leo XIII. Hij werd in 1878 paus en overleed in 1903. Hij had de op drie na langste periode als paus.
Het pontificaat van Leo XIII kenmerkte zich door goede relaties met staatshoofden. Daarnaast vond hij het belangrijk dat de kerk zich inzette voor sociale rechtvaardigheid en de rechten van de mens. Op dat terrein zette hij veranderingen in gang, die tot na zijn pontificaat doorwerkten.
Opvallend was dat Leo XIII openstond voor wetenschappelijke ontwikkeling. Hij vond dat de kerk daar ook toe bereid moest zijn. Daarmee brak hij met zijn voorganger, Pius IX.
Hoe paus Franciscus de katholieke kerk opschudde – en verwarde