De feiten: Wopke Hoekstra presenteert ambitieuze klimaatdoelen
Terwijl Brussel vandaag puft en zucht onder een schroeiende zon, presenteerde de Europese Commissie een ambitieus klimaatplan om opwarming tegen te gaan: 90 procent minder uitstoot in 2040. Doel is dat de opwarming beperkt blijft tot 1,5 graad.
Niet onverwacht, wel controversieel, is het idee dat de uitstoot van broeikasgassen al in 2040 met 90 procent moet zijn verminderd ten opzichte van 1990. In 2050 dient de hele Europese Unie klimaatneutraal (netto nul) te zijn. Het andere vastgelegde reductiedoel van de Green Deal is dat de EU in 2030 op 55 procent moet zitten.
Het nieuwe tussentijdse doel komt uit de koker van Europees klimaat-Commissaris Wopke Hoekstra (CDA). Nieuw is dat landen 3 procent van de CO2-reductie buiten de EU mogen verwezenlijken als in 2036 blijkt dat ze het klimaatdoel niet gaan halen. Ook wil Hoekstra minder strikt kijken naar doelen binnen sectoren en CO2-afvang meetellen.
Hij zou het plan snel willen doordrukken om in november goede sier te maken tijdens de VN-klimaattop in Brazilië. Ursula von der Leyen zegde het percentage eerder al toe aan de linkse en groene partijen in het Europees Parlement. Zo won ze de benodigde politieke steun voor haar herbenoeming als voorzitter van de Europese Commissie.
Enthousiasme voor ambitieuze klimaatplannen bekoeld
Het is de vraag of Hoekstra’s plan het gaan halen. In de EU-landen en in het Europees Parlement is het groene enthousiasme aardig bekoeld. Zo’n tweederde van de landen (de ‘gekwalificeerde meerderheid’) en een meerderheid van het parlement moeten ermee akkoord gaan. Veel regeringen zijn bang voor kiezers die niet willen betalen voor maatregelen om de uitstoot te verminderen.
In het Europees Parlement stelt de grootste partij, de EVP, zich steeds terughoudender op als het gaat om klimaat en natuur. De christen-democraten kunnen ook over rechts een meerderheid halen. Saillant: de EVP is de partij van Hoekstra en Von der Leyen.
Hoekstra zei tijdens de presentatie van het nieuwe klimaatdoel dat hij inziet dat er wereldwijd veel op het spel staat: ‘Gespannen geopolitieke verhoudingen, veiligheid die onder druk staat, en daarbovenop een trage groei in de EU-lidstaten. Sommigen vragen zich misschien af waarom we dit doen terwijl er zoveel andere dingen gaande zijn. We doen het omdat het logisch is – om economische, veiligheids- en geopolitieke redenen – om op koers te blijven wat betreft het klimaat. Het gaat om het beschermen van mensen tegen extreme weersomstandigheden en de opwarming van de aarde.’
EW’s visie: Ambitieuze klimaatdoel van Hoekstra is onhaalbaar
Door: René van Rijckevorsel, redacteur Europese UnieAls je een rechte lijn trekt van 55 procent in 2030 naar nul in 2050, zit je op 77,5 procent reductie in 2040. Per tien jaar 22,5 procent. De 90 procent van Hoekstra betekent dat het komende decennium de uitstoot met 35 procent (!) moet worden teruggebracht ten opzichte van 2030 (het verschil tussen 55 en 90). En in het decennium erna met ‘slechts’ 10 procent.
Intussen heeft de EU (in toenemende mate, nu de Amerikanen terugtrekkende bewegingen maken) Oekraïne op haar bordje en de hogere defensie-uitgaven waarmee de 23 EU-landen die NAVO-lid zijn vorige week akkoord gingen. Wie gaat voor deze klimaatambities betalen? En jagen dit soort plannen niet (nog meer) industrie en productie weg uit Europa?
Opwarmingsdoel valt onmogelijk te halen
In het Akkoord van Parijs is afgesproken om de stijging van de wereldwijde gemiddelde temperatuur ruim onder 2 graden Celsius te houden ten opzichte van het pre-industriële niveau (1850-1900), en inspanningen te leveren om de stijging te beperken tot 1,5 graad.
Maar op dit moment is de wereldwijde opwarming al ruim 1,2 graden (volgens de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA zelfs 1,47 procent). De anderhalve graad lijkt definitief te worden overschreden tussen 2030 en 2035. En dan zijn er nog ruim vijftien jaren te gaan.
De EU streeft een opwarmingsdoel (1,5 graad) na waarvan onomstotelijk vaststaat dat het onmogelijk kan worden gehaald, zoals onder anderen emeritus hoogleraar Jacques Hagoort voorrekent. Hij noemt de plannen ‘onwetenschappelijk’ en ‘illusoir’.
Daarbij is de EU goed voor ‘slechts’ 6 tot 8 procent van de wereldwijde uitstoot (in 1990 was dat nog 17 procent). Dus Hoekstra’s nieuwe klimaatdoel is een druppel op een gloeiende plaat.
Wie zegt wat over de Europese klimaatdoelen?
Bron: de Telegraaf- In de EVP, de grootste en dominante fractie in het Europarlement, is grote twijfel of een nieuw ambitieus doel wel een goed idee is in tijden van grote onrust in de wereld. Zo is EVP’er Dirk Gotink (NSC) zeer kritisch: ‘In Nederland zien we welke grote problemen kunnen ontstaan door bindende Europese doelstellingen, denk aan de stikstofcrisis en het klimaatdoel voor 2030, met als gevolg onder meer ernstige netcongestie.’
- Gotink waarschuwt voor nog meer juridische regels. ‘We moeten ons richten op een strategische groene industriepolitiek en een succesvolle transitie van onze economie. En Europa moet werken aan een betrouwbare en betaalbare energievoorziening die de energietransitie daadwerkelijk haalbaar maakt voor huishoudens en bedrijven.’
- Europarlementariër Jeannette Baljeu (VVD) houdt zich beetje op de vlakte totdat vanmiddag het rapport openbaar wordt. ‘De klimaatdoelen staan niet ter discussie. Verduurzaming is noodzakelijk. Tegelijkertijd moeten we onze bedrijven en industrie ademruimte geven, zodat zij kunnen blijven concurreren, innoveren en we de banen in Nederland en Europa houden. Om de klimaatdoelen te behalen, hebben we juist onze bedrijven keihard nodig. Dat vraagt om een haalbaar pad.’
- D66’er Gerben-Jan Gerbrandy, die namens de Europese liberalen het woord voert, vindt de komst van het klimaatdoel sowieso ‘goed nieuws’ en een ‘belangrijke stap naar een wereld zonder uitstoot in 2050’.
- Van de lidstaten zijn Polen en Hongarije nu al tegen. Nederland houdt zich op de vlakte. De Franse president Emmanuel Macron opperde vorige week uitstel van het voorstel. Hij vindt dat er eerst een behoorlijk democratisch debat moet zijn tussen de EU-landen.
- Marie Bjerre, de Deense minister van Europese Zaken, is enthousiast. Zij denkt dat klimaatambitie ‘hand in hand’ gaat met concurrentievermogen. ‘Groene technologieën zijn wat we in de toekomst nodig hebben. Als we geen hoge klimaatambities nastreven, lopen we het risico aan concurrentievermogen en economische kracht in te boeten,’ aldus Bjerre. ‘We willen een ambitieuze doelstelling voor 2040 – minstens 90 procent.’ Denemarken moet dit half jaar als EU-voorzitter de wetgevingsprocessen begeleiden namens de lidstaten.