Duitse burger wil einde taboe op kernenergie. Maar ja, de politiek

Met alarmfase twee’ in de sluimerende gascrisis, is voor veel Duitsers kernenergie toch ineens weer een optie. Maar de politieke weerzin in Duitsland tegen deze schone en veilige vorm van stroomopwekking is heel groot, schrijft Robbert de Witt.

Duitsers houden niet van verandering, wordt vaak gezegd. Ook door de Duitsers zelf. En op veel terreinen klopt dat ook wel. Grote politieke omwentelingen als elders in Europa in de afgelopen twintig jaar waren er bijvoorbeeld niet. Lang leek de rechts-nationalistische partij Alternative für Deutschland een radicale nieuwkomer die de Bondsdag flink zou gaan opschudden. Maar in wezen is deze partij ook diep conservatief. De AfD wilde aanvankelijk terug naar de vertrouwde D-mark. Vervolgens werd de AfD een anti-immigratiepartij: terug naar ‘Duitsland voor de Duitsers’. Inmiddels kiezen de Duitsers toch weer voor de oude, vertrouwde partijen.

De Duitsers worden momenteel gedwongen om oude zekerheden op te geven. De Russische inval in Oekraïne dwong ze al eens diep na te denken over hun overtuiging dat het beter is met ondemocratische landen als Rusland en China te handelen, dan de confrontatie met ze te zoeken.

‘Alarmfase twee’ in de sluimerende gascrisis

Nu loert een volgende koerswijziging, ook het gevolg van de Russische agressie. De Duitsers vrezen dat Vladimir Poetin hun land verder zal afsluiten van ­Siberisch gas. Vijftig jaar vertrouwde Duitsland op de Russische gasleveranties. Peter Altmaier, lang de rechterhand van de vorige bondskanselier Angela Merkel, benadrukte het in 2018 nog tijdens de HJ Schoo-lezing van EW: zelfs tijdens de donkerste dagen van de Koude Oorlog bleef Moskou netjes alle afspraken over gasleveranties nakomen. En, aldus Altmaier, landen die met elkaar handelen, voeren geen oorlog. Das war einmal, heet het dan in het Duits.

In Duitsland is het ‘alarmfase twee’ in de sluimerende gascrisis. De regering wil koste wat het kost voorkomen dat de machtige industrie komende winter zonder gas komt te zitten. Dus wordt alles op alles gezet om de gasvoorraden te vullen. Er worden in allerijl drijvende terminals voor vloeibaar gas (lng)  gekocht, burgers worden opgeroepen zuinig aan te doen, en de regering zoekt naarstig naar alternatieve gasleveranciers.

Nergens in Europa weerzin tegen kernenergie zo groot als in Duitsland

En plots is ook kernenergie weer een optie. Voor de Duitse burgers althans. Uit een peiling vorige week van de publieke zender ARD bleek dat 61 procent van de Duitsers de nog werkende kerncentrales langer in gebruik wil houden. Die burgers zien blijkbaar de bui nog duidelijker hangen dan de politiek. Een omwenteling van formaat, want vermoedelijk was nergens in Europa de weerzin tegen kernenergie zo groot als in Duitsland.

In de jaren zestig en zeventig zetten Duitse regeringen nog volop in op kernenergie. Politici van de sociaal-democratische partij SPD bijvoorbeeld waren van mening dat het voor de economie – en dus voor de Duitse arbeiders – cruciaal was dat de industrie goedkope energie kreeg. En niet afhankelijk was van het buitenland.