De Amerikaanse arbeider is machtiger, maar niet tevreden

04 december 2021Leestijd: 3 minuten
Een staking in de Verenigde Staten. Foto: ANP

President Joe Biden wil het economische gedachtegoed van zijn illustere voorganger Ronald Reagan uitwissen. Zo groeide gedurende Bidens eerste jaar in het Witte Huis de macht van de Amerikaanse arbeider. De vraag is alleen wat er van de stevige loonsverhogingen overblijft door de oplopende inflatie, schrijft Victor Pak.

In 1981 brak president Ronald Reagan definitief de macht van de vakbonden en hun leden in de Verenigde Staten. De Republikeinse president ontsloeg alle stakende luchtverkeersleiders. De ambtenaren hadden het te hoog in hun bol gekregen.

In de Verenigde Staten wordt zelden meer gestaakt

Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.

In de jaren zeventig leden werknemers in de private sector onder de moeizame economische tijden. Ambtenaren waren beter af, maar toch wilden de goedbetaalde luchtverkeersleiders meer loon en gingen staken. Rücksichtslos ontsloeg Reagan ze en vond de publieke opinie aan zijn zijde: duizenden solliciteerden om deze ambtenaren af te lossen.

Sindsdien wordt zelden meer gestaakt in de Verenigde Staten. Het Bureau of Labor Statistics (BSL) telde vorig jaar acht stakingen, bijna een dieptepunt, ook al vertekenen de cijfers: alleen stakingen van bedrijven met meer dan duizend werknemers die een volledige dienst weigerden, tellen mee.

Officieel heeft het statistiekbureau dit jaar twaalf stakingen geteld, maar volgens een onafhankelijke telling van Cornell University ligt dat aantal veel hoger: de universiteitsonderzoekers telden dit jaar liefst 334 stakingen. De huidige president Joe Biden zal blij zijn met het verhoogde activisme van werknemers.

Biden wil economische groei aanjagen via overheidsinvesteringen

Biden wil het economische gedachtegoed van Reagan uitwissen. Met stimuleringsbeleid vanuit de staat wil hij economische groei aanwakkeren, betaald met hogere lasten voor bedrijven en welgestelden. Joe Sixpack (Jan Modaal) moet dankzij de economische groei een beter salaris en betere secundaire arbeidsvoorwaarden krijgen.

Dankzij de onrust op de Amerikaanse arbeidsmarkt lijkt dat plan te slagen. Drie miljoen werknemers legden gedurende de coronacrisis het werk definitief neer. In de actuele krappe arbeidsmarkt hebben werknemers het meer voor het zeggen. Ze zagen met succes hun eisen verzilverd.

Het loon van de arbeider blijft stijgen, net als de inflatie

Het gemiddelde uurloon van werknemers bij private bedrijven steeg in oktober, voor de zesde maand op rij, tot 27,27 euro. Zelfs Amazon, de op een na grootste werkgever in de Verenigde Staten, wijzigde zijn personeelsbeleid onder druk van het personeel. Oprichter Jeff Bezos hanteerde de filosofie dat het niet erg was om personeel te verslinden: elke week haakte 3 procent van zijn personeel af. Elke acht maanden was gemiddeld genomen het gehele personeelsbestand vervangen.

Maar zoals de arbeidsmarkt er nu voor staat, is dat problematischer. Amazon wil de beste werkgever van de Verenigde Staten worden. Het concern verwacht in dit kwartaal vol feestdagen geen winst te maken omdat het de lonen en secundaire arbeidsvoorwaarden van het personeel flink wil verbeteren. Op sommige locaties deelt het bedrijf bonussen van ruim 2.600 euro uit om personeel aan te trekken. Drie keer zo veel  als vier maanden geleden.

Amerikanen maken zich grote zorgen over de opgelopen inflatie

Net als de salarissen zijn ook de zorgen van Amerikaanse werknemers flink gestegen. De hoogste inflatie in veertig jaar zorgt ervoor dat de loonstijgingen weer verdampen. Bijna 90 procent van de Amerikanen is erg of zelfs extreem bezorgd over de opgelopen inflatie. Iets meer dan de helft zit zo krap bij kas dat benzine en eten met moeite kunnen worden afgerekend.

President Biden houdt stug vol dat de inflatie van tijdelijke aard is. Een andere koers gaat hij niet varen, voor de derde keer dit jaar wil hij een miljardenpakket aan overheidsinvesteringen door het Amerikaanse Congres krijgen. Het nieuwe pakket, genaamd Build Back Better, moet de economische motor nog harder laten draaien. De vraag is alleen wat Bidens kiezers daar uiteindelijk aan overhouden.