Amerikaans Hooggerechtshof gokt en verliest geloofwaardigheid

25 juni 2022Leestijd: 3 minuten
Demonstranten bij het Hooggerechtshof. Foto: ANP

Met het schrappen van het federale recht op abortus doet het Amerikaanse Hooggerechtshof een radicale uitspraak die zijn eigen geloofwaardigheid aantast. Door jarenlange politieke spelletjes en vergaande uitspraken raken Amerikanen hun vertrouwen in het instituut kwijt, schrijft Victor Pak.

Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.

De afschaffing van het recht op abortus is de erfenis van de Republikeinse Senator Mitch McConnell en oud-president Donald Trump. In 2016 blokkeerde McConnell een voordracht door president Barack Obama van een Hooggerechtshofrechter. Trump kon daardoor gedurende zijn presidentschap (2017-2021) maar liefst drie opperrechters benoemen en hij beloofde keer op keer dat zij het abortusrecht zouden intrekken.

Belofte van Trump is nu waargemaakt

Die belofte is nu waargemaakt. De drie rechters die Trump benoemde in het hof stemden vrijdag 24 juni samen met de drie andere conservatieve opperrechters voor afschaffing van het federale recht op abortus.

Het hof gaf Amerikanen bijna vijftig jaar geleden juist het recht op abortus door zijn uitspraak in de zaak Roe vs. Wade. Nu schrapt het hof dat recht weer. De parlementen in de vijftig Amerikaanse staten moeten zelf bepalen of abortus is toegestaan of niet.

Steun voor schrappen van abortusrecht is beperkt

Voor Amerikaanse vrouwen in 26 staten heeft deze uitspraak serieuze gevolgen. In dertien van die staten wordt abortus binnen dertig dagen verboden. In tien van die dertien staten zijn verkrachting en incest geen uitzondering.

In de andere dertien staten kan het  langer duren, maar het lijdt weinig twijfel dat abortus ook daar wordt verboden. Voor meer dan zestig miljoen vrouwen in die 26 staten betekent dit dat zij niet in hun eigen staat terechtkunnen voor een abortus.

De steun voor de vergaande uitspraak van het Hooggerechtshof is beperkt. Uit een peiling afgelopen mei blijkt dat eenderde van de Amerikanen voor afschaffing van het abortusrecht is. Onder Republikeinen is dat bijna tweederde.

Hooggerechtshof tast zijn eigen geloofwaardigheid aan

Door de benoemingen van Trump is het hof aanzienlijk conservatiever geworden, maar kalft ook de steun voor het hof en de manier waarop het zijn werk doet af. Rond de eeuwwisseling keurde 29 procent van de bevolking het Hooggerechtshof en zijn werkwijze af. Sindsdien is dat percentage aanzienlijk toegenomen. In 2021 stond het op 53, een negatief record.

Met het vertrouwen in het hof gaat het nog slechter. Nog voor het schrappen van het abortusrecht bleek dat slechts 25 procent van de Amerikanen heel veel of behoorlijk veel vertrouwen heeft in de negen rechters. Een absoluut dieptepunt in de geschiedenis. In 2002 had ten minste de helft van de Amerikanen nog heel veel of behoorlijk veel vertrouwen in het hof.

Door het schrappen van het abortusrecht zal dat vertrouwen verder afkalven. De drie rechters die tijdens het presidentschap van Trump zijn benoemd, verklaarden tijdens hoorzittingen onder ede in de Senaat dat zij het abortusrecht als een precedent zien waaraan niet zal worden getornd. Zo tast het radicale besluit de geloofwaardigheid van het Hooggerechtshof verder aan. Het zaait bovendien grote verdeeldheid tussen de Amerikanen en de staten.

Het schrappen van het abortusrecht komt op een cruciaal moment in de geschiedenis van de Verenigde Staten, anderhalf jaar nadat Trump heeft geprobeerd de presidentiële verkiezingsuitslag van 2020 te saboteren en zijn aanhangers het Capitool liet bestormen. Een gehavende samenleving moet nu een nieuwe schokgolf absorberen.