Na lang uitstel ontkomt president Joe Biden niet aan een reis naar het Midden-Oosten. In die regio bezoekt hij medio juli Israël en Saudi-Arabië in een poging verstoorde relaties te herstellen. De kans op diplomatiek succes is klein, schrijft Victor Pak.
Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.
Het buitenlandbeleid van president Joe Biden en zijn regering is succesvoller dan verwacht. In september 2021 vormden de Verenigde Staten met Australië en het Verenigd Koninkrijk een strategische alliantie (AUKUS) om China te counteren in Azië en de regio rond de Stille Oceaan. En Biden wist de Europese landen na de Russische inval op 24 februari in Oekraïne bij elkaar te brengen en nu al maanden min of meer verenigd te houden.
In Europa behaalde Biden resultaten, in het Midden-Oosten wacht verlies
Met het slimme lekken van informatie over de aanstaande Russische aanval zorgde Biden ervoor dat de Europese landen niet konden doen alsof de oorlog ze overviel. De Amerikanen lopen samen met de Britten voorop in het bewapenen van de Oekraïners, maar zelfs de pacifistische Duitsers schenken nu af en toe zware wapens aan Oekraïne. De oorlog leidt zeer waarschijnlijk zelfs tot een versnelde uitbreiding van de NAVO, mede dankzij Bidens bemiddeling tussen Turkije en aspirant-leden Zweden en Finland.
Maar in het Midden-Oosten verzanden de diplomatieke wensen van Biden en zijn regeringsleden. Tijdens hun bezoek aan Israël en Saudi-Arabië, van 13 tot en met 15 juli, kunnen ze slechts kleine overwinningen boeken en zullen ze vooral veel verlies moeten nemen. Misschien wachtte Biden daarom anderhalf jaar voor hij naar het Midden-Oosten zou afreizen, terwijl dat de eerste buitenlandse bestemming was van zijn voorganger Donald Trump.
Trumps Abraham-akkoorden zijn een aanhoudend succes
Lees ook: Zo wilde Biden graag het Atoomakkoord met Iran reanimeren, maar dat lijkt op sterven na dood. Intussen zijn de spanningen tussen Israël en Iran torenhoog opgelopen. Bij zijn bezoek aan Israël zal Biden hierbij stilstaan en herhalen dat de Verenigde Staten instaan voor de veiligheid van de bevriende natie.
Nu de Israëlische regering weer eens is gevallen, is het verder moeilijk zakendoen. Een obligaat bezoek aan de Palestijnse Autoriteiten staat ook op Bidens agenda, terwijl de door Democraten zo gewenste tweestatenoplossing een fata morgana is die steeds verder uit het zicht raakt.
De Abraham-akkoorden die onder leiderschap van ex-president Trump zijn gesloten zijn een aanhoudend succes. Tussen Arabische landen en Israël is volop samenwerking ontstaan, terwijl de positie van de Palestijnen is verzwakt.
Biden komt in pariastaat Saudi-Arabië smeken om olie
Het bezoek aan Saudi-Arabië is voor Biden nog lastiger. De president noemde het land na de moord op de journalist Jamal Khashoggi in 2018 een pariastaat. Aanvankelijk weigerde Biden naar Saudi-Arabië af te reizen als hij daar kroonprins Mohammad bin Salman al-Saud (‘MBS’) zou ontmoeten.
MBS was volgens Amerikaanse inlichtingendiensten opdrachtgever van de moord en zou bovendien geen gelijkwaardige gesprekspartner zijn voor een Amerikaanse president. Die hoort met de Saudische koning te spreken.
Lees ook: De Amerikanen slikten die wens in. Een gesprek met de Saudische regering is van een te groot belang, zeker nu de benzineprijzen recordhoogten bereiken. Biden hoopt de grootste olieproducent ter wereld te kunnen overhalen meer olie te winnen.
De kansen daarop zijn klein, want Saudi-Arabië zit vast aan OPEC-afspraken en Biden heeft weinig te bieden. Alleen verdere defensiesamenwerking ligt voor de hand, want ook de Saudiërs voelen zich bedreigd door het agressieve Iran. Zo wordt de driedaagse rondreis van de Amerikaanse president in het Midden-Oosten een kort en niet al te krachtig bezoek.