Het Centraal Bureau voor de Statistiek overschat de inflatie schromelijk, door uit te gaan van te hoge energiekosten. Pas medio 2023 komt het statistiekbureau met nauwkeurige berekeningen, schrijft Jeroen van Wensen.
Dat het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) te hoge energiekosten als uitgangspunt neemt, is al langer bekend. Het bureau gaat bij het meten van de inflatie namelijk uit van de (peperdure) kosten van een nieuw energiecontract, in plaats van dat het rekening houdt met de lagere energiekosten die horen bij vaste contracten.
Inflatiecijfers komt veel lager uit
En dat leidt voor het inflatiecijfer tot een wereld van verschil. In augustus rapporteerde het CBS een inflatie van 12 procent, maar uitgaande van de werkelijke energiekosten die huishoudens voor de kiezen krijgen, zou het inflatiecijfer over augustus uitkomen tussen 7,5 procent en 9,6 procent, zo rekende het CBS maandag 31 oktober zelf voor – de nieuwe rekenmethodiek is nog niet uitgekristalliseerd, vandaar de bandbreedte.
Tweet van Wim Suyker, voormalig hoofd macro-economie bij het Centraal Planbureau, over de lagere inflatie door een andere meetmethode.
Als het CBS energieprijsveranderingen zou baseren op alle echte contracten van huishoudens in plaats van alleen op nieuwe contracten dan zou de inflatie in augustus niet 12% zijn geweest maar 7,5% a 9,6%. En zou dus Nederland niet zo veel hoger zijn dan het eurogemiddelde. pic.twitter.com/laocv3iBVI
— Wim uit Voorhout (@wbcs99twit) October 31, 2022
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
Tot halverwege 2021 waren de energieprijzen laag. De ruwe benadering die het CBS hanteert bij het bepalen van de energiekosten had daarom tot voor kort nauwelijks effect op de inflatie. Maar bij stijgende prijzen heeft er een enorme overschatting van de prijzen plaats.
Of iets meer precies: het CBS loopt voor op wat huishoudens werkelijk betalen – op een dag lopen vaste contracten af, en moet er een nieuw (duur) contract worden afgesloten.
Panikeren op basis van verkeerde cijfers
Maar door de pijlsnelle stijging van de energiekosten gierde ook het papieren inflatiecijfer omhoog. De inflatie kwam veel hoger uit dan het werkelijke cijfer, laat het CBS zien.
Met (ernstige) reële gevolgen. De Tweede Kamerfracties en het kabinet panikeerden door de hoge inflatiecijfers, wat heeft geleid tot een buitengewoon prijzig pakket aan koopkrachtmaatregelen. De komende tijd worden miljarden euro’s uitgedeeld ter reparatie van een instortende koopkracht, die in de praktijk (doorgaans) veel minder erg is dan uit de officiële cijfers blijkt.
Econoom Mathijs Bouman legt de vinger op de zere plek.
Het opgewonden debat in de Tweede Kamer voor en na Prinsjesdag over: 'te laat' en 'onvoldoende' koopkrachtsteun, komt hier mee in een ander daglicht te staan. Het had allemaal we een tandje minder paniekerig gemogen. (5/n)
— Mathijs Bouman (@mathijsbouman) October 31, 2022
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
CBS werkt aan een nieuwe methode
Het CBS werkt sinds begin dit jaar aan een nieuwe methodiek om de werkelijke kosten die huishoudens kwijt zijn aan energie mee te nemen in de berekeningen. Maar het is een ingewikkeld karwei om de juiste cijfers boven tafel te krijgen, zo zegt het CBS. Niet alle zestig energiemaatschappijen leveren de data aan en de vraag is of de aangeleverde data correct zijn. En is er een waslijst aan hindernissen.
Over afgelopen oktober komt de voorlopig geraamde inflatie uit op 16,8 procent, maar pas in januari kan het CBS het cijfer noemen waarin rekening is gehouden met de werkelijke energiekosten. En ‘medio 2023’ is de nieuwe rekenmethodiek naar verwachting van het CBS klaar om daadwerkelijk te worden gebruikt.
Tot die tijd navigeren overheid, bedrijven, vakbonden en huishoudens op een inflatiecijfer dat weinig stoelt op de werkelijkheid.