Box 3 valt niet meer recht te praten

De voorlopige aanslag voor de inkomstenbelasting van 2023 zal bij veel huishoudens inmiddels in de brievenbus liggen. Bij menigeen met een in box 3 belast vermogen (meer dan 57.000 euro per persoon aan spaargeld, vastgoed en beleggingen) zal die aanslag tot flinke verontwaardiging hebben geleid, schrijft Jeroen van Wensen

De Belastingdienst moet van de wet dit jaar veronderstellen dat spaarders 0,36 procent rente van de bank krijgen vergoed. En daarover heft de fiscus een tarief van 32 procent (oplopend naar 35 procent in 2025). Weliswaar zijn er betrouwbare banken die 0,36 procent of meer spaarrente vergoeden. Maar de bulk van het spaargeld staat bij ABN AMRO, ING of de Rabobank, die nog altijd minder spaarrente vergoeden (rond 0,25 procent).

Ingewikkelde formule

Die rentefictie van de Belastingdienst (formeel: het forfait) valt door de kleine afwijking van de werkelijke rente misschien nog te billijken. Hoe anders ligt dat met beleggingen. De AEX-index verloor vorig jaar 13 procent van zijn waarde. Veel andere aandelenbeurzen deden het net zo belabberd. Toch hanteert de Belastingdienst dit jaar een fictief rendement van 6,13 procent. Hoger dan in 2022, toen de Belastingdienst rekende met 5,5 procent. Een hoger fictief belast rendement, ondanks een dieprood voorafgaand beursjaar.

Het is de uitkomst van een ingewikkelde formule, die het contrast met de werkelijke opbrengsten voor beleggers alleen nog maar groter maakt, rekende hoogleraar bestuur en economie Raymond Gradus van de Vrije Universiteit deze week voor in het Reformatorisch Dagblad.

Appartementseigenaren die sparen zijn opeens beleggers

Maar daarmee houden de eigenaardigheden – of beter: misstanden – van box 3 niet op. Appartementseigenaren zijn sinds 2018 wettelijk verplicht te sparen voor het onderhoud van hun gebouw. Die spaarrekening staat op naam van de vereniging van eigenaren (vve). Hoewel zo’n rekening nauwelijks rente oplevert, rekent de fiscus met het fictieve rendement dat ook voor beleggers geldt: 6,17 procent.