Omikron zorgt in bijna heel Europa voor grote zorgen, maar Nederland heeft mede door kabinetsbeleid wel een heel beroerde uitgangspositie in de strijd tegen deze vijand.
De aanwezigheid van Jaap van Dissel bij de persconferentie had in elk geval als effect dat duidelijk werd hoe zorgelijk het Outbreak Management Team en het demissionaire kabinet de situatie vinden. De voorzitter van het OMT hield een erg technocratisch verhaal waarvan veel de kijker zal zijn ontgaan, maar wat niemand kan hebben gemist: de nieuwe variant omikron verspreidt zich razendsnel en kan volgens de modellen tot aantallen ziekenhuisopnames leiden die de eerste golf (voorjaar 2020) overtreffen.
Lees ook dit opiniestuk van Bram Hahn: Omikron doet perspectief weer verdampen
Demissionair premier Mark Rutte (VVD) zei dat hij vorige week vrijdag ‘uit zijn stoel werd geblazen’ toen het OMT de laatste gegevens over de verspreiding van omikron uiteenzette. Van Dissel schat dat het aantal besmettingen elke twee à drie dagen verdubbelt, maar ook de wetenschappers van het RIVM worden keer op keer verrast door deze variant. Want woensdag hield Van Dissel de Tweede Kamer nog voor dat omikron vermoedelijk half januari dominant zou zijn. Tijdens de persconferentie schatte hij dat dat omslagpunt al tussen Kerst en Oudjaar zal zijn bereikt.
Lockdown is niet zo proactief als Rutte doet voorkomen
Tegelijkertijd speelt de deltavariant Nederland nog flink parten. Deze variant is op zijn retour, maar dagelijks worden nog altijd dertien- tot vijftienduizend nieuwe gevallen gerapporteerd. De druk op huisartsen, verpleeghuizen en ziekenhuizen is stabiel, maar wel op een nauwelijks te hanteren niveau.
Het demissionaire kabinet doet het nu voorkomen alsof het met de keiharde maatregelen die op 19 december om 5.00 uur ingaan proactief omikron te lijf gaat. De realiteit is dat de delta eigenlijk al eerder, doortastender maatregelen noodzakelijk maakte. Want omikron beperkt zich niet tot Nederland, maar we staan er hier wel een stuk beroerder voor dan veel omringende landen.
Trage boostercampagne wreekt zich
Ten eerste heeft het demissionaire kabinet verzuimd om veel eerder te beginnen met het op poten zetten van een boostercampagne. Er werd eindeloos gewacht op witte rook van de Gezondheidsraad, maar in crisissituaties waarin elke dag telt, is het wellicht slim om niet steeds opnieuw het wiel te willen uitvinden, maar net als zo’n beetje alle andere landen tot actie over te gaan. Want ook al schermde demissionair minister van Volksgezondheid Hugo de Jonge (CDA) met indrukwekkende cijfers over het aantal derde prikken dat de komende weken moet worden gezet, Nederland bungelt nog altijd onder aan de Europese lijst.
En die booster is cruciaal. Want al is veel nog niet bekend over omikron, dit is wel duidelijk: zonder booster ben je niet goed beschermd tegen infectie met de nieuwe variant van het virus.
Bij het coronavirus valt al twee jaar lang bijna alles tegen
Maar trage boosters zijn niet de enige oorzaak van Nederlands belabberde positie in de loopgraven. Rutte wees er terecht op dat ook landen die verder zijn met boosteren, zich opmaken voor strengere maatregelen. Maar het gros van die landen, zoals Denemarken, Duitsland, Frankrijk, België, enzovoort, doet dat wel vanuit een meer solide uitgangspositie.
Lees meer over de nieuwe virusvariant: Waarin schuilt het gevaar van omikron?
Nederland is ook al maanden een diepdonkere vlek op de Europese kaart van coronabesmettingen, oftewel: het lukt hier niet om het aantal infecties ook maar enigszins onder de duim te krijgen. Je kunt over nut en noodzaak en details van elke afzonderlijke maatregel eindeloos debatteren, maar feit is dat het virus in Nederland veel vrijer zijn gang kan gaan dan in de meeste omringende landen.
Het is te hopen dat de combinatie van het drastisch terugdringen van het aantal contacten en een massale opkomst voor boostervaccins het potentiële gevaar van omikron kan beteugelen. Terecht constateerde Jaap van Dissel dat het ook kan meezitten, maar dat in het geval van het coronavirus alles al twee jaar tegenvalt.