Bereikte consensus over abortus is ook wat waard

Tijdens een vergadering van de Eerste Kamer op 17 mei 1911 is Eerste Kamerlid Jacob van Diessen behoorlijk lang aan het woord. Zijn ‘korte opmerkingen’ vooraf en zijn uiteindelijke ‘hoofdbetoog’ beslaan ruim 4 van de 22 pagina’s in de notulen. Over zijn achtste onderwerp van de tien in totaal kan hij ‘kort zijn’, zegt hij. ‘Dat kwaad — allen zijn het erover eens — neemt ook geweldig toe.’

Daarbij doelt hij op abortus. Of abortus provocatus, zoals de officiële term luidt: het opzettelijk afbreken van de zwangerschap. Van Diessen gebruikt het woord ‘beestachtig’ om aan te geven wat ‘hierin door zoo­genaamde deskundigen wordt verricht’. Aborteurs gaan volgens hem veel te ver in het uitvoeren van abortussen. ‘Zelfs om sociale redenen’ wordt een abortus al wenselijk geacht, zo schetst hij zijn verbazing.

Aan dit ‘afschuwelijk bedrijf’ moet maar eens een einde komen, meent ook de regering, die enkele dagen na de vergadering de Zedelijkheidswet zal aannemen. Met de Zedelijkheidswet wordt een artikel aan het Wetboek van Strafrecht toegevoegd waardoor abortus strafbaar wordt gesteld. Aborteurs riskeren vanaf dat moment een gevangenisstraf van drie jaar of een boete van maximaal 3.000 gulden.

In Amerika lijkt de abortuswetgeving weer strenger te worden

Het is één van de vele belangrijke momenten in de ontwikkelingen rond abortus. Een onderwerp dat ook vandaag de dag nog tot heftige discussies leidt, mede onder invloed van Amerika, waar de abortuswetgeving weer strenger lijkt te worden. Helaas zijn het te vaak discussies waar weinig ruimte is voor nuance en waar vooral de meest uitgesproken opvattingen te horen zijn. Denk aan: ‘abortus is moord’. Of: ‘Mensen zonder baarmoeder moeten hun mond houden.’ Terwijl die geen recht doen aan de complexiteit van het onderwerp, aan de rijke historie van de politieke, maatschappelijke en juridische discussies erover en aan de brede en in de praktijk goed functionerende consensus die inmiddels is bereikt.