De grote race is begonnen: Londen of Amsterdam, dat is de vraag die de komende jaren in het grote bedrijfsleven speelt. Dividendbelasting is er maar een onderdeel van. Dat valt op te maken uit de woorden van premier Mark Rutte (VVD) na afloop van de ministerraad.

Hij ging nog eens uitvoerig in op de jongste kwestie in de politiek, de afschaffing van de dividendbelasting. Ofwel de jaarlijks 1,4 miljard euro kostende verrassing uit het Regeerakkoord van VVD, CDA, D66 en ChristenUnie.

Rutte tracht al weken duidelijk te maken dat de afschaffing van de heffing op de winstuitkering aan aandeelhouders noodzakelijk is om ’s lands vestigingsklimaat te verbeteren. Wat door de oppositie als een ongewenst cadeautje voor multinationals wordt gezien, is voor de premier een voldongen feit.

Bij het Kamerdebat erover volgende week zal Rutte de maatregel niet alleen opnieuw ‘met iedere vezel’ verdedigen, maar ook uitweiden over het grote gevaar: het Verenigd Koninkrijk (VK). Een land dat volgens velen wegens het vertrek uit de Europese Unie op weg naar het ravijn is, maar dat opeens een nog grotere concurrent van Nederland zal worden dan het al is. Althans volgens Rutte.

Nederland is kwetsbaar wegens open economie

‘Nederland is een van de rijkste landen ter wereld, maar ook een van de kwetsbaarste vanwege onze open economie,’ zei Rutte. Door de lage rente is er zo veel geld dat overnames dreigen van bedrijven die hij in Nederland wil houden. Bovendien doen andere landen er ook alles aan om zo aantrekkelijk mogelijk te zijn. Rutte: ‘Wij moeten zowel defensief als offensief zijn om Nederland zo aantrekkelijk mogelijk te houden.’

In het VK is de dividendbelasting al nul. Shell en werkgeversclub VNO-NCW vinden dat die belasting ook in Nederland naar nul moet.

Shell bracht die wens zelf naar buiten. Het had in 2004 besloten de hoofdzetel in Nederland en een naamloze vennootschap in het VK te vestigen, mede met het oog op de door de politiek gewekte verwachting dat de dividendbelasting in Nederland naar nul zou gaan. Dat gebeurde niet.

Unilever lobbyde ook voor afschaffing

Shell lobbyde door: de verschillende fiscale regimes in beide landen staat de door het olieconcern gewenst creatie van ‘a world class investment case’ in de weg.

Alom wordt aangenomen dat ook Unilever voor afschaffing lobbyde. Unilever bestaat nu nog uit twee bedrijven, maar besluit nog dit jaar nog of het hoofdkantoor in Londen of Rotterdam komt. Afschaffing van de Nederlandse dividendbelasting zou de keuze voor Rotterdam vergemakkelijken.

‘Kantoorpolitiek heftiger dan Haagse politiek’

Maar Rutte weigerde ook vrijdag opnieuw te zeggen of Unilever ook achter de lobby zat. Rutte, zelf afkomstig van Unilever, kent de kantoorpolitiek van grote bedrijven, die volgens hem heftiger is dan de Haagse politiek. Daarin wil hij niet betrokken worden.

Vast staat volgens hem dat de concurrentiestrijd tussen Londen en Amsterdam door de Brexit alleen maar heviger wordt. Londen heeft al veel voordelen tegenover Amsterdam, laat staan Den Haag, waar ’s avonds weinig te doen is, weet de premier als inwoner.

Tot voor kort werd de Brexit als een grote kans gezien. Hoofdkantoren zouden van Londen naar bijvoorbeeld Amsterdam komen. Speelt dat opeens niet meer?

Bancaire sector zal eerder uit Londen vertrekken

Rutte: ‘Dat verhaal geldt vooral voor de bancaire sector. Die zal eerder uit Londen vertrekken. Voor het producerende bedrijfsleven is het geen probleem om het hoofdkantoor in Londen te vestigen. De handel met de Europese Unie gaat vanuit productievestigingen gewoon door.’

De premier liet zich niet verleiden om mee te gaan in de stelling dat er een race to the bottom plaatsheeft als alle landen belastingen gaan afschaffen. De concurrentie is volgens hem te hevig om er niet op te reageren.

Dividendbelasting of niet, Londen blijft net als New York een zeer aantrekkelijke vestigingsplek, weet de premier, fan van beide steden.