Het debacle rond de opgelopen energierekening is niet goed te praten. Zelfs premier Mark Rutte (VVD) deed na de ministerraad geen moeite en erkende dat het kabinet te stellig was geweest met de bewering dat de prijsstijging zou meevallen.
‘Het Planbureau voor de Leefomgeving valt niets te verwijten,’ zei Rutte. Hij ontkende dat hij het Planbureau zo in bescherming nam, omdat het bureau 13 maart met een doorrekening komt van het ontwerp-Klimaatakkoord.
Het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL) had vanwege die laatste doorrekening in 2018 geen tijd voor het maken van een Nationale Energieverkenning. Daarom ging het kabinet bij de berekening van de energienota voor 2019 uit van de verkenning van 2017.
Rutte maakt geen excuses
‘Dat had het kabinet onvoldoende duidelijk gemaakt,’ zei Rutte. Hij maakte geen excuses, want aan politici die excuses maken heeft hij altijd een hekel gehad. ‘Dat lost niets op.’
Hoe zit het met de blunder rond de energierekening?
Rutte erkende wel dat ‘dit akkefietje’ het vertrouwen in de politiek geen goed doet. ‘Ik baal enorm van die verwarring en het is gewoon niet goed voor het vertrouwen, maar ik geloof niet dat iemand in Nederland genoegen neemt met excuses van mij of van wie dan ook. We moeten die verwarring wegnemen en zorgen dat we weer duidelijkheid scheppen.’
Koopkracht moet nog blijken
Het is afwachten wat de koopkracht in 2019 uiteindelijk zal blijken te zijn. Dat moet blijken uit de cijfers die het Centraal Planbureau binnenkort publiceert.
Rutte: ‘Ondanks die hogere energieprijzen zijn er geen signalen dat het koopkrachtbeeld verslechtert. Dat kan natuurlijk nog veranderen. En ik begrijp heel goed dat mensen zeggen: eerst zien, dan geloven.’
Kabinet luisterde niet naar prijsvergelijkers
Had het kabinet niet geluisterd naar de prijsvergelijkers die najaar 2018 al voorspelden dat de energieprijzen fors zouden stijgen? ‘Nee,’ zei Rutte.
Hij voorziet geen nieuwe problemen met de berekening die het PBL maakt voor het ontwerp-Klimaatakkoord. ‘Waar zij naar kijken, zijn de CO2-reductie-effecten van de maatregelen en de kosten die burgers en bedrijven hiervoor moeten maken.’
Kosten van Energieakkoord
De kosten van energie- en klimaatmaatregelen leiden tot verontrusting in politiek en samenleving. Vorige week verscheen een rapport waarin de kosten van de maatregelen uit het Energieakkoord uitkwamen op 107 miljard euro. Bij de presentatie van dit akkoord werd in 2013 uitgegaan van 13 tot 18 miljard euro.
Op een vraag van Elsevier Weekblad naar de kosten van het Energieakkoord, zei Rutte: ‘Ik heb me nu niet voorbereid op de historie van dat Energieakkoord.’ Hij voegde eraan toe dat de kosten destijds vast ook waren doorgerekend. Op de vraag of die doorrekening klopt, ging hij niet in.