Het is vier maanden geleden dat het eerste geval van corona opdook in Nederland. Tijd om de voorlopige balans op te maken. Wat weten we inmiddels over het virus, en wat is nog onzeker? Een overzicht in 4 vragen.
Hoeveel Nederlanders hebben COVID-19 gehad?
Er zijn volgens het RIVM bijna 49.000 Nederlanders positief getest op het coronavirus. Van hen zijn er bijna 12.000 in het ziekenhuis opgenomen. Meer dan 6.000 zieken zijn overleden.
Deze vier vragen en antwoorden komen uit het artikel Strijd tegen het coronavirus: de tussenstand
Naast de geregistreerde gevallen moeten er echter veel meer besmettingen zijn geweest. Onderzoeksinstituut Nivel, dat gegevens uit huisartsenpraktijken verzamelt, raamt het aantal patiënten met COVID-19 tussen de 75.000 en 103.500.
Dan is er ook nog de schatting op basis van de cijfers van bloedbank Sanquin. Die vonden antistoffen in het bloed van 5,5 procent van de donoren. Als je dat extrapoleert naar de gehele bevolking, zouden al bijna 1 miljoen Nederlanders besmet zijn geweest.
Heeft die 1,5 meter afstand wel nut?
In het ene land moet je 2 meter afstand houden, in het andere 1,8 meter (6 voet), in Nederland 1,5 meter, elders 1 meter en in tal van landen geldt helemaal geen afstandsregel. Sommige wetenschappers, die wijzen op de rol van superverspreiders en aerosolen, vinden afstand een nutteloze maatregel. Maar een metastudie in het wetenschappelijke tijdschrift The Lancet kwam tot de conclusie dat afstand houden het risico op besmetting flink verkleint. Een analyse liet zien dat het risico op besmetting daalt van bijna 15 procent als je geen afstand houdt naar ongeveer de helft daarvan als je 1 meter afstand respecteert. Daarna daalt de besmettingskans minder snel. Dus de grote winst zit in die eerste meter.
Is er volgend jaar een vaccin?
Van diverse vaccins is bij proeven al aangetoond dat ze een duidelijke afweerreactie opwekken in onder meer apen en dat die apen in elk geval deels beschermd zijn als zij opnieuw worden blootgesteld aan het virus. Ook de resultaten van de eerste studies in mensen druppelen binnen. Proefpersonen die zijn gevaccineerd met het vaccin van Moderna zouden – volgens een persbericht van dit Amerikaanse bedrijf – flinke concentraties antistoffen aanmaken: stofjes die het virus kunnen aanvallen. Wel is nog onduidelijk hoeveel antistoffen genoeg zijn voor immuniteit. In grotere studies moet dan ook nog worden aangetoond dat het vaccin iemand daadwerkelijk beschermt tegen het virus.
Lees ook: Met leefstijlinterventie corona te lijf
Komt er een ‘tweede golf’?
Dat hangt af van de definitie van de term ‘golf’. De versoepelingen zullen mogelijk leiden tot een stijging van het aantal gevallen. Hoofdmodelleur Jacco Wallinga waarschuwde al dat hij de R (reproductiefactor) weer zag stijgen. Als de herfst intreedt en de klimatologische omstandigheden in het voordeel van het virus gaan werken, en bij velen de aandacht voor de 1,5 meter en het handen wassen zijn weggezakt, is een sterke opleving niet uit te sluiten.
Maar dat we de vijand inmiddels in de smiezen hebben, maakt alle verschil. Aangezien het virus zich exponentieel verspreidt, maakt het veel uit of je vroeg op de rem trapt, en niet pas als het virus al weken onder de radar om zich heen grijpt. En met alle ogen gericht op het virus en een tegen die tijd volledig toegerust testapparaat, lijkt een uitbreiding naar 1.700 IC-bedden niet nodig.