Windmolens moeten bijdragen aan een minder snelle opwarming van de aarde. Maar hoe ‘schoon’ en CO2-vrij zijn ze eigenlijk? En wat zijn de echte kosten van zo’n wiekentoren?
De roep om minder afhankelijk te worden van Russisch gas wordt steeds luider. Een van de opties is zelf meer energie opwekken. Windmolens kunnen daaraan bijdragen. De Europese Commissie en het kabinet willen de inzet van dergelijke duurzame bronnen versnellen. Maar zo’n molen staat er niet één, twee, drie, dat duurt jaren. Er gaat een heel proces aan vooraf waarover niet vaak wordt gesproken. Dat proces is duur en – hoewel daaraan wordt gewerkt – gaat gepaard met uitstoot van CO2. EW deed eigen onderzoek en brengt de bouw en de kosten van een windmolen in beeld, van de wieg tot het graf.
1.Ontwikkelfase
Het voortraject van het bouwen van een windmolen kan wel vijf tot tien
jaar duren, weet Jan Boorsma (60), directeur onshore wind Nederland bij RWE. En daaraan hangt een prijskaartje. ‘Wij rekenen tussen 50.000 tot 100.000 euro per megawatt,’ zegt Boorsma. ‘Dus als je een park wilt bouwen van 20 megawatt, zo’n vijf molens, zit je algauw aan de 2 miljoen euro.’ En dan kan het alsnog gebeuren dat een vergunning niet wordt verleend. ‘Drie op de vier projecten gaan niet door,’ zegt Boorsma. ‘De kosten zijn dan al wel gemaakt en komen voor onze rekening. Maar dat is het risico van ontwikkelen.’ Ondernemers kunnen tot 2025 aanspraak maken op de subsidiepot Stimuleringsregeling Duurzame Energieproductie (SDE++), maar de kosten die worden gemaakt in deze ontwikkelfase vallen daarbuiten.
Op dit moment krijgen de windprojecten sowieso geen SDE++-subsidie uitgekeerd. Het Planbureau voor de Leefomgeving berekent elk jaar een basisbedrag voor wat energieleveranciers minimaal moeten verdienen om hun molen rendabel te maken. Voor dit jaar is dat vastgesteld op 0,0449 euro per kilowattuur. Alles wat de energieleverancier minder verdient, krijgt hij aangevuld uit de subsidiepot SDE++. Maar nu de energieprijzen zo hoog zijn, komen ze ver boven dat bedrag uit, en ontvangen ze geen subsidie.
Wat gebeurt er allemaal in dat voortraject?
Er wordt een locatie gezocht en de buurt erbij betrokken, er worden vergunningen aangevraagd en milieustudies uitgevoerd. Vliegroutes van vogels en vliegtuigen worden in kaart gebracht, en op zee wordt er gekeken naar de visserij en biodiversiteit. ‘In Nederland is een grote focus op ontwerpen die rekening houden met de natuur,’ zegt Eva Philipp (47), leidinggevende van het internationale team milieu en duurzaamheid bij energiebedrijf Vattenfall. ‘Het ontwerp mag geen grote impact hebben op de omgeving.’
Voor windturbines op zee voert de overheid deze onderzoeken uit en de leverancier die het gebied toegewezen krijgt, moet daarvoor dan een vast tarief van 13,5 miljoen euro betalen. ‘Wij pleiten voor een soortgelijke aanpak op land,’ zegt Rik Harmsen (41), van branchevereniging de Nederlandse WindEnergie Associatie (NWEA). ‘De overheid neemt dan het risico van deze bedrijven over. Voordeel is bovendien dat omwonenden meer vertrouwen in onderzoeken hebben als de overheid ze doet.’ De uitkomsten worden openbaar gemaakt. De onderzoeken die de energiebedrijven (laten) uitvoeren, zijn niet altijd openbaar.
2.Bouw
De productie van een turbine kan acht tot twaalf maanden duren. Hiervoor laat Siemens Gamesa halffabricaten vanuit de hele wereld aanvoeren. Torens komen bijvoorbeeld uit Denemarken, Vietnam en Spanje. De naaf uit Polen, Taiwan en China. Als de turbine af is, wordt die in losse onderdelen naar de locatie vervoerd.
Voor een windturbine op zee wordt een enorm installatieschip gebruikt, met daarop een grote kraan en eronder lange poten, waarmee het zich ter plaatse stevig op de zeebodem kan verankeren. Op die manier bouwt het schip de molens onderdeel voor onderdeel op.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
In deze fase komt de meeste CO2 vrij van de hele levensloop van de molen. Bij de winning van de benodigde grondstoffen, zoals koper en ijzer, ontstaat milieuschade in de winningslanden, signaleerde Stichting Onderzoek Multinationale Ondernemingen in 2018. Zo heeft Zambia te kampen met watervervuiling door koperwinning. De mijnen en mineralen worden overigens niet alleen gebruikt voor de windmolenindustrie, maar ook voor het maken van elektrische auto’s en mobiele telefoons. Er wordt inmiddels gewerkt aan verscherpte Europese regelgeving en aan een convenant Internationaal Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen onder leiding van de Sociaal-Economische Raad.
Laden…
Word abonnee en lees direct verder
Al vanaf €15 per maand leest u onbeperkt alle edities en artikelen van EW. Bekijk onze abonnementen.
Bent u al abonnee en hebt u al een account? log dan hier in
Verder lezen?
U bent momenteel niet ingelogd of u hebt geen geldig abonnement.
Wilt u onbeperkt alle artikelen en edities van EW blijven lezen?