Kamerleden staan te geïsoleerd in Den Haag

Elk parlementair stelsel kent drie gedaanten. Allereerst treedt een parlement op als de zelfstandig gekozen volksvertegenwoordiging, die mag worden geacht zorgvuldig te letten op haar gezag en op haar bevoegdheden. Zij zal er ook op letten of zij, door de regering maar ook door anderen, met gepast respect wordt benaderd. Voor de regering geldt trouwens hetzelfde. Deze bijzondere gedaante van de volksvertegenwoordiging en regering pleeg ik de naam te geven van: ‘instituut’.

De waarnemer van de parlementaire democratie ziet gewoonlijk een heel andere gedaante van het parlementaire stelsel. Een waarbij de politieke tegenstellingen en twisten hoogtij vieren en het ene deel van het parlement pacteert met het kabinet en het andere niet alleen tegenover de regering staat, maar ook tegenover de regeringsgetrouwe collega’s. Deze gedaante van het parlement noem ik gewoonlijk de ‘arena’.

Er is echter nog een derde gedaante waarin het parlementaire systeem zich hult, en die wordt gekenmerkt door het debat en de besluitvorming over concrete maatschappelijke belangen. Daartoe laten Kamerleden zich informeren en ook wel overtuigen door ofwel professionele lobbyisten, maar nog vaker door vertegenwoordigers van bedrijven of beroepsgroepen. Het kan ook gaan om slachtoffers van verkeerde overheidsbeslissingen die zich tot de Kamer wenden. Dat gebeurt zichtbaar en minder zichtbaar. Die gedaante noem ik de ‘marktplaats’.

In mijn boek Humeurig volk, verkrampte politiek en hoe het anders kan bespreek ik alle drie de gedaanten uitvoerig. Hier beperk ik mij tot de minst gekende en gewaardeerde, niettemin hoogst belangrijke gedaante van de ‘marktplaats’.