Uit protest tegen uitlatingen van Thierry Baudet (FVD) is het kabinet Rutte woensdagavond boos weggelopen uit de plenaire vergaderzaal van de Tweede Kamer. Het is een nieuw dieptepunt in de Haagse politieke cultuur, constateert redacteur Eric Vrijsen. Nooit eerder in de recente geschiedenis werd een Kamerdebat op deze manier onderbroken. Het incident leidde tot een scherpe confrontatie tussen de coalitie en deel van de rechtse oppositie.
In zijn bijdrage aan de algemene politieke beschouwingen hield Baudet een betoog over de ‘Davos’-ideologie die het privéleven van burgers binnendringt. Hij vervolgde met opmerkingen over spionagediensten die op ‘marxistische universiteiten’ rekruteerden en noemde als voorbeeld het St Anthony’s College in Oxford, ‘waar ook Sigrid Kaag heeft gestudeerd’.
D66-vicepremier Kaag maakte bij de Kamervoorzitter direct bezwaar tegen de suggestie van Baudet dat zij een agent zou zijn van de Britse inlichtingendienst.
Daarop riep Kamervoorzitter Vera Bergkamp Baudet tot de orde, maar deze weigerde zijn woorden terug te nemen. Uit protest stapte Kaag op, gevolgd door steeds meer bewindslieden. Uiteindelijk stroomde het hele ‘vak K’ leeg. Rutte bleef ongeveer als laatste zitten.
Kabinet bepaalt niet de vergaderorde
Bergkamp zag geen andere mogelijkheid dan de beraadslaging te beëindigen en zei dat het nu dinerpauze was. Daartegen maakten Baudet, maar ook Geert Wilders (PVV), Wybren van Haga (BVNL), Kees van der Staaij (SGP), Lilian Marijnissen (SP) en Esther Ouwehand (Partij voor de Dieren) bezwaar. ‘Het is niet het kabinet dat bepaalt hoe de Kamer vergadert en wat Kamerleden mogen zeggen,’ vonden zij.
Bergkamp schorste de vergadering voor enkele ogenblikken om in de coulissen te overleggen met premier Rutte. Want het lastige is dat de Algemene Politieke Beschouwingen – het belangrijkste debat van het jaar – procedureel alleen kunnen plaatsvinden in aanwezigheid van het kabinet. Zouden de bewindslieden niet meer terugkeren, dan blokkeerden zij feitelijk het werk van het parlement.
Rutte bood uitweg
Enkele minuten later bood Rutte een uitweg door in zijn eentje terug te keren naar de vergaderzaal en vanuit ‘vak K’ het woord te nemen. Baudet had volgens hem ‘een grens overschreden’ door persoonlijke aantijgingen tegen leden van het kabinet. Of de bewindslieden zouden terugkeren in de vergadering? ‘Bepalend is ook hoe het nu verder gaat,’ dreigde Rutte.
Daarop eiste Bergkamp dat Baudet zijn woorden terugnam. Die weigerde en speelde de vermoorde onschuld: ‘Ik heb alleen maar gezegd dat er een versmelting was tussen marxistische universiteiten en overheden.’
Bergkamp ontnam hem het woord en zei dat hij niet meer zou worden toegelaten tot de beraadslagingen gedurende de rest van de woensdagavond. Het was inmiddels kort na half 9 ’s avonds.
Bergkamps beslissing werd gesteund door de regeringsfracties en een deel van de linkse oppositie. ‘De voorzitter heeft het recht om in te grijpen,’ zei Jesse Klaver (GroenLinks).
Wilders steunde Baudet: ‘Hij hoeft zijn woorden niet terug te nemen. Het is u, mevrouw de voorzitter, die woorden moet terugnemen.’
De vergadering was ’s ochtends om kwart over 10 begonnen en pas zeven van de twintig fractieleiders waren aan het woord geweest. Omdat iedereen murw was en enorme trek had gekregen, gingen de mokkende fractieleiders akkoord met het schorsen van de vergadering voor de dinerpauze die tot half 10 zou duren.