CDA niet akkoord met asielwetten: beslissing aan de senaat

02 juli 2025
Henri Bontebal (CDA) tijdens een debat in de Tweede Kamer. (Foto: ANP)

In dit artikel

De feiten: Toevalswijziging zet asielwet op losse schroeven

De Eerste Kamer moet het eindoordeel geven over de twee strenge asielwetten van het demissionaire kabinet-Schoof. Het gaat een zinderende ontknoping worden, nu het CDA de wetten niet steunt in de Tweede Kamer.

Dat maakte de partij woensdagochtend bekend. Voor partijleider Henri Bontenbal is het onaanvaardbaar dat de asielnoodmaatregelenwet illegaliteit en hulp aan illegalen strafbaar stelt.

CDA maakt senaatsmeerderheid onzeker

In de Tweede Kamer gaat de wet wel een meerderheid behalen, dankzij steun van de PVV. Ook de wet voor de invoering van het tweestatusstelsel lijkt door het parlement te komen.

Maar doordat het CDA de wetten niet steunt, is een meerderheid in de Eerste Kamer hoogst onzeker. Het CDA is nodig om in de senaat die meerderheid te krijgen.

CDA struikelt over strafbaarstelling illegaliteit

Nu ligt het lot van de wetten in handen van drie éénmansfracties in de Eerste Kamer. Het is nog onduidelijk hoe die fracties, 50PLUS, OPNL en Fractie-Kempermann over de wetten denken.

Voor het CDA is de strafbaarstelling van illegaliteit het breekpunt, de directe aanleiding om de asielnoodmaatregelenwet niet langer te steunen. Gisteren werd in de Tweede Kamer op curieuze wijze een wetswijziging aangenomen voor die wet.

Het voorstel van de PVV tot wijziging zou geen meerderheid krijgen. Maar enkele tegenstanders, onder wie GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans, waren afwezig bij de stemming over dat voorstel en hadden geen volmacht gegeven. Daardoor haalde het PVV-voorstel zomaar een meerderheid.

EW's visie: Moeizame voortgang asielwetten getuigt van groot politiek falen

Door: Victor Pak, redacteur Politiek

Het asielbeleid heeft inmiddels twee kabinetten de kop gekost en Nederland is voor geen meter opgeschoten met strengere maatregelen. De asielaanvragen zijn voorlopig lager in aantal dan vorig jaar, maar dat komt niet door nieuwe wetgeving. Die is er simpelweg nog niet.

Het kabinet-Schoof beloofde vorig jaar zomer werk te maken van ‘het strengste asielbeleid ooit’. Die leus van toenmalig asielminister Marjolein Faber wordt nog altijd eindeloos herhaald, ook nu er niets van terecht is gekomen. De vertraging kent tal van oorzaken, maar moet vooral worden gezocht bij de Haagse politici zelf.

Streng asielbeleid wankelt door politieke overbelasting

Zij weigeren keer op keer strenge maar fatsoenlijke asielmaatregelen voor te stellen, die breed kunnen worden gesteund. Het amendement voor de strafbaarstelling van illegaliteit is het nieuwste voorbeeld. De wet wordt nu in allerijl, als een kerstboom, opgetuigd, waardoor de politieke steun onnodig gaat wankelen.

Want ondanks een aantal bezwaren verdienden de asielwetsvoorstellen het voordeel van de twijfel. Ze maken het asielbeleid van Nederland strenger, en dat is een breed gedeelde wens in de politiek en de samenleving.

Het beperken van nareizen en het afschaffen van de permanente verblijfsvergunning komen eindelijk in wetten. Dat is nog steeds een positieve ontwikkeling.

Wie zegt wat over de asielwetten?

Bron: X
  • ‘Een streng asielbeleid vraagt om compromissen en wetten die werken. Veel partijen hebben zich opnieuw laten gijzelen door de PVV en steun gegeven aan de strafbaarstelling van illegaliteit, een straf op medemenselijkheid. Daarom trekken wij de steun voor de asielnoodmaatregelenwet in,’ schrijft CDA-leider Henri Bontenbal op X.
  • ‘Wij vinden het belangrijk dat er meer grip op migratie komt, maar dit raakt aan onze principes en onze waarden,’ vervolgt Bontenbal. ‘Dat mensen die hulp bieden strafbaar zijn, is voor ons een totaal onbegaanbare weg.’
  • ‘CDA maakt Nederland kapot. Meer asiel. Meer geweld. Meer ellende. Meer azc’s. Meer illegalen. Bedankt, Bontenbal,’ schrijft PVV-leider Geert Wilders op X.

Verdere verdieping: Onder Buma was CDA kritischer op illegalen

Voor Bontenbal is het onverteerbaar dat de asielwetten illegaliteit strafbaar stellen, en daarnaast ook hulpverlening door bijvoorbeeld kerken aan illegalen. Bontenbal benadrukt dat het puur door die wetswijziging komt, dat het CDA de asielnoodmaatregelenwet niet wil steunen.

Daarmee kiest de CDA-leider een andere toon in de discussie over de strafbaarstelling van illegaliteit dan zijn voorganger Sybrand Buma. Tijdens diens leiderschap speelde de discussie over deze strafbaarstelling ook in de politiek.

Straf voor illegalen én hun helpers

Buma vond dat de christen-democraten harder moesten zijn voor illegalen en bij hulp aan hen. Hij wilde dat illegaliteit strafbaar werd, maar dan als overtreding.

In de wetswijziging die de PVV wil doorvoeren, wordt illegaliteit een misdrijf, waardoor een celstraf kan worden opgelegd. Hetzelfde geldt voor hulp geven aan illegalen.

Bontenbal blijft bij koers, maar breekt met PVV

Daarover was Buma als partijleider ook kritisch. ‘Kerken zouden illegalen veel beter kunnen helpen bij de terugkeer. Zodat die mensen met opgeheven hoofd het land kunnen verlaten,’ zei de toenmalige CDA-leider in 2012.

Bontenbal benadrukt nu dat de partij niet principieel van koers is veranderd ten opzichte van de jaren onder Buma. Zo vindt de partij nog steeds dat het voor uitgeprocedeerde asielzoekers strafbaar moet worden om niet mee te werken aan hun terugkeer.

Maar volgens Bontenbal gaat dit PVV-amendement te ver. Daarom stemt het CDA tegen de asielnoodmaatregelenwet.