De feiten: Utrecht experimenteert met autovrije wijk
In Utrecht ging afgelopen week de eerste paal in de grond voor de wijk Merwede, waar geen auto’s mogen komen. Merwede wordt daarmee de grootste autovrije wijk van Nederland.
In de nieuwe wijk zijn 250 deelauto’s toegestaan. En aan de rand komen twee parkeergarages voor de bewoners, die daar dan wel 200 euro per maand voor moeten betalen.
Als ze voor bijvoorbeeld een verhuizing met een auto de wijk in moeten, kunnen bewoners een ontheffing aanvragen. Nooddiensten kunnen altijd de wijk in.
De wijk van zo’n 24 hectare komt tussen het Merwedekanaal en Park Transwijk, ten zuidwesten van de Utrechtse binnenstad, op zo’n 10 minuten fietsen van station Utrecht Centraal. De wijk komt in de plaats van een bedrijventerrein.
In Merwede komen er 6.000 koop- en huurhuizen voor 12.000 bewoners. Van de huurhuizen is 30 procent sociale huur, 25 procent middenhuur en 45 procent vrije sector.
Wie zegt wat over de autovrije wijk?
- ‘De mensen die hier gaan wonen, zetten de nadelen af tegen de voordelen,’ zegt projectontwikkelaar Elies Koot (38) van vastgoedontwikkelaar Boelens de Gruyter, verantwoordelijk voor de bouw van het eerste blok. ‘Kinderen kunnen hier zonder gevaar voor auto’s buitenspelen. Het is er rustiger en mooier, met veel aandacht voor flora en fauna.’
- Koot: ‘Wij zijn ervan overtuigd dat dit de toekomstige manier is om dit soort stadswijken te kunnen maken. De fietser heeft hier de hoofdrol, en de auto zul je steeds minder missen.’
- ‘Als bestaande gebieden autoluw of autovrij worden gemaakt, is er vooraf vaak veel weerstand omdat mensen gehecht zijn aan de eigen auto,’ zegt Maaike Snelder in het AD, mobiliteitsonderzoeker bij TNO en de Technische Universiteit Delft. Ze onderzocht de voor- en nadelen van autoluw beleid.
- Snelder: ‘Als het eenmaal is gedaan, ervaren mensen het vaak als prettig en willen ze niet terug. En is een klein stukje verder lopen vaak niet een groot probleem. Er komt een veel prettiger leefomgeving voor terug. Veiliger, met betere luchtkwaliteit en minder geluidshinder.’
- Volgens de Vereniging Eigen Huis en de ANWB is er weinig behoefte aan huizen zonder parkeerplek. Uit een ANWB-onderzoek bleek dat 87 procent van de leden het belangrijk vindt de auto in de wijk te kunnen parkeren.
- ‘Als je die parkeernorm verlaagd in nieuwbouwwijken, gaan die auto’s ergens anders naartoe,’ zegt Hans André de la Porte van de VEH tegen het AD. ‘Gezinnen hebben gewoon een auto nodig om de kinderen naar school of naar een sportclub te brengen.’
EW’s visie: We moeten doorbouwen, met of zonder auto
Door: Theo van Vugt, redacteur wonenVeel mensen willen een parkeerplek voor hun huis. Zij zullen niet in Merwede willen wonen. Toch is het zinvol om ervaring op te doen met dit soort bijzondere wijken.
Wil Nederland voldoende huizen bouwen, dan moet er ruimte zijn voor dit soort initiatieven. En stel je voor hoe straten en wijken eruit zouden zien met minder of geen auto’s.
Komen opa en oma de wijk binnen?
Nog niet alles is uitgedacht. Zo is het de vraag hoe een oma of opa die op bezoek komt en slecht ter been is, de wijk inkomt. En als bewoners een zware bank hebben besteld, gaan de bezorgers dan te voet de wijk in?
De projectontwikkelaars en de wethouder Ruimtelijke Ordening Eelco Eerenberg (D66) zeggen dat uitzonderingen mogelijk moeten blijven, maar wel zo min mogelijk. Er komt overigens wel een centrale plek waar bewoners hun pakketjes kunnen afhalen.
Het wordt al met al een interessant sociaal experiment in Utrecht. Over tien tot vijftien jaar moet de wijk af zijn.
Verdere verdieping: Zo komt de autovrije wijk eruit te zien
Er komt in de nieuwe wijk veel leefruimte voor egels, vlinders, vleermuizen en diverse vogelsoorten. Op de helft van de daken zullen zonnepanelen liggen, op de andere helft van de huizen komen groene daken. Er komen een collectieve warmte- en koudeopslag en 21.500 parkeerplekken voor de fiets.
Het water uit het Merwedekanaal wordt straks gebruikt om de huizen duurzaam te verwarmen. Er komt een installatie die warmte uit het water en de bodem haalt. Volgens de gemeente is deze manier van verwarmen nog nergens in Nederland op zo’n grote schaal toegepast.
Alle huizen krijgen minimaal energielabel A+ en zijn vrijwel energieneutraal. Dat betekent dat ze bijna alle energie die ze verbruiken zelf opwekken.
Parkeerplekken
In veel steden waar nieuwe huizen worden gebouwd, is het al langer niet vanzelfsprekend dat er ook parkeerplekken komen.
De gemeente sprak liefst zes jaar lang met diverse projectontwikkelaars om van Merwede een groene wijk van te maken met veel aandacht voor de flora en fauna. Zonder parkeerplekken is daar meer ruimte voor.
Het duurde lang voordat er kon worden gebouwd. Want de kosten stegen, en daarbovenop kwam nog de wettelijke eis tot de bouw van meer goedkope woningen. Daarom moest er voortdurend worden bijgeschaafd en afgeschaald. Om de huizen betaalbaar te houden, werd er goedkoper bouwmateriaal gebruikt en werden sommige huizen kleiner.
Om uit de kosten te kunnen komen, is de vrije sector in deze wijk vrij groot.
Omwonenden uit de buurwijken waren bang dat de bewoners van Merwede in hun wijk zullen parkeren. Mede daarom is in deze buurwijken versneld betaald parkeren ingevoerd, schreef NRC.
Deze zomer begint de verkoop van de eerste huizen. De eerste 189 moeten er in 2027 staan.