De feiten: regeldruk is opnieuw toegenomen
Bron: ATR, EWDe regeldruk is door door nieuwe wet- en regelgeving opnieuw toegenomen. Dat blijkt uit het jaarverslag over 2024 van het Adviescollege Toetsing Regeldruk (ATR), dat nieuwe wetten en regels toetst en er een advies over geeft. Bijna de helft van de voorstellen – 45 procent – kreeg van het adviescollege een negatief advies.
Dat is weliswaar minder dan in 2023, toen het ATR over 60 procent negatief oordeelde, maar er is alsnog veel ruimte voor verbetering. ‘We mogen als Nederland de lat aanzienlijk hoger leggen,’ zegt ATR-voorzitter Marijke van Hees in het jaarverslag.
Eerder zei Van Hees tegen EW dat de vlag pas uit gaat als het aantal negatieve adviezen onder de 10 procent ligt. Een wetsvoorstel krijgt een negatief advies als de indiener niet goed kan onderbouwen en kan uitleggen wat het nut of de noodzaak van een wet is.
Wet moet duidelijk doel hebben
Een goede wet begint met een duidelijk doel. Een andere rode vlag is als er onvoldoende is gekeken naar alternatieven. De wetsvoorstellen worden ingediend door de ministeries.
Het aantal adviesaanvragen lag met 525 iets lager dan in 2023, toen het er 559 waren. De voorstellen die in 2024 zijn ingediend en ongewijzigd worden ingevoerd, zorgen ervoor dat de kosten voor bedrijven structureel met ruim 426 miljoen euro toenemen. Voor burgers daarentegen nemen de kosten af, met 2,2 miljoen euro.
Voor het eerst publiceerde het ATR of de adviezen worden opgevolgd – al is dat nog niet altijd te zeggen, omdat het soms een tijd duurt voordat nieuwe wet- en regelgeving is geïmplementeerd. Ongeveer de helft van alle adviezen werd tussen 2021 en 2023 daadwerkelijk opgevolgd.
EW's visie: andere houding Den Haag nodig
Door: Lotte Elbrink, redacteur OndernemenDirk Beljaarts (PVV), minister van Economische Zaken, wil dat ondernemers weer kunnen ondernemen en innoveren, in plaats van bezig zijn met de administratie. Maar terwijl het kabinet het terugdringen van regeldruk hoog op de agenda heeft staan, neemt de regeldruk nog altijd toe.
Wel hoopvol is dat vorig jaar minder adviezen een negatief advies kregen. De tijd zal leren of het ook daadwerkelijk om een dalende trend gaat.
Er zal dus meer nodig zijn om regeldruk echt aan te pakken. Het ATR heeft dit jaar een permanente status gekregen en meer bevoegdheden. Dat helpt om met een kritische blik naar regeldruk te kijken.
Maar uiteindelijk zal er in Den Haag iets moeten worden gedaan aan de regelreflex. Niet alleen bij bewindspersonen, ook ambtenaren moeten meewerken. Zij zitten er vaak langer dan de ministers en maken een groot deel van de regels.
Verdere verdieping: regels wel of niet schrappen
Ondernemers worstelen met regeldruk, vooral in het midden- en kleinbedrijf. Ze moeten gemiddeld aan 71 tot 93 wettelijke verplichtingen voldoen en zijn veel tijd kwijt aan administratie. Bovendien kost het naleven van alle regels ondernemers veel geld: tussen de 38.000 euro en 240.000 per jaar, afhankelijk van de bedrijfsomvang en het type activiteiten.
D66-partijleider Rob Jetten pleitte er op het partijcongres voor om een bezem door de overheid te halen. Hij stelde voor om voor elke regel die wordt ingevoerd, twee regels te schrappen.
Wetten schrappen niet verstandig
ATR-voorzitter Marijke van Hees zei eerder tegen EW dat het niet verstandig is om zomaar wetten te schrappen. ‘Politiek is er vaak eerst uitgebreid over gediscussieerd en een groot deel van het bedrijfsleven probeert er vervolgens aan te voldoen. Er is dus al in geïnvesteerd. Schrap je zo’n wet vervolgens weer, dan maak je van wetgeving een flipperkast.’
Jacco Vonhof (MKB Nederland) eerder in EW over regeldruk: ‘Soms lijkt het of ondernemers van alle regels af willen. Dat is niet zo. Ondernemers willen een betrouwbare overheid, met duidelijke en eenvoudige regels die uitvoerbaar zijn en een helder doel hebben. Vaak weten ondernemers niet waarom ze weer een formulier moeten invullen, er is een afvinkcultuur ontstaan.’
Ook met SGP-kamerlid André Flach sprak EW over regeldruk. Hij wees toen op het belang van politici om niet meteen in een stuip te schieten als er iets misgaat. ‘Te vaak is de reflex in de politiek om dan nieuwe regels te maken.
‘Dat is niet altijd nodig. Wij moeten serieus naar onszelf kijken. Te vaak doen wij te makkelijk over het maken van een extra regeltje, zonder na te denken wat voor rompslomp dat ondernemers oplevert.’
Geen goed zicht op regeldruk uit de Europese Unie
Naar aanleiding van een motie van Flach onderzocht het ATR voor het eerst de regeldruk die voortvloeit uit wetgeving van de Europese Unie. Het adviescollege concludeert dat daarop geen goed zicht is. Dat komt onder meer doordat er niet van alle richtlijnen en verordeningen een regeldrukberekening wordt gemaakt.
Wel blijkt uit een flitspeiling van Ipsos I&O, in opdracht van het ATR, dat een mkb–ondernemer gemiddeld 26 uur per maand bezig is om aan alle rapportageverplichtingen van EU-wetgeving te voldoen. Uitschieters zijn ondernemers in de industrie en landbouw: die zijn er tot wel 40 uur per maand mee bezig.
Marijke van Hees (ATR): ‘Er zijn te veel regels gemaakt met het oog op grote bedrijven’