In het beleid vervangt de ‘bioboer’ de ‘turboboer’ als bron van nationale trots. Begrijpelijk dat dit pijn doet

Wereld op de kop, vlag op de kop. Ergens heeft dat iets logisch, schrijft Gertjan van Schoonhoven. Na een eeuw trouwe dienst, zet de overheid de klassieke boer aan de kant.

Het is maar een detail, maar wel veelzeggend. Biologische boeren hebben een streepje voor in de ‘gebiedsplannen’ die de provincies op last van Den Haag het komende jaar, in samenspraak met betrokkenen, moeten maken om de stikstofuitstoot drastisch te verminderen. Hetzelfde geldt voor boeren die ‘natuurinclusief’ werken. En voor boeren die ‘op een andere manier koploper zijn in het bereiken van stikstof-, waterkwaliteits- en klimaatdoelen’, schreef minister voor Natuur en Stikstof Christianne van der Wal (VVD) half juli aan de Kamer.

Van der Wal: ‘Zij verdienen een speciale plaats in de gebiedsplannen. Ook moet rekening worden gehouden met boeren die al forse inspanningen hebben geleverd. Zij moeten in de gebiedsplannen de ruimte krijgen.’

Logisch? Binnen de logica van de hele landbouwtransitie zeker. De landbouw van straks moet circulair zijn en beduidend minder ammoniak uitstoten dan nu. Ook zullen veel boeren in de toekomst een betaalde rol hebben als landschapsbeheerder. Dan heeft het iets vanzelfsprekends om de boeren die nu al bijdragen aan dat ideaal, een ‘speciale plaats’ te geven. En daarvan zijn er inmiddels veel meer dan je op grond van de beeldvorming zou denken. Op zich begrijpelijk dus, dat het zo gaat.

Door koplopers te creëren, creëert landbouwpolitiek ook achterlopers

Maar dat voortrekken heeft ook een pijnlijke kant. Door ‘koplopers’ in de landbouw te creëren, creëert het landbouwbeleid in één klap ook duizenden ‘achterlopers’. Dat zijn de talloze boeren die nog niet zo ver zijn. Voor hen is die politieke tweedeling natuurlijk vrij wreed. Niet alleen staan ze voor een ongewisse toekomst: óf stoppen óf heel anders boeren. Het officiële beleid zet hen nu ook nog eens hardhandig op hun nummer. Onbedoeld wellicht, maar toch. Achterhaalde achterlopers zijn ze.