Om mensen online meer te beschermen, moet er regelgeving voor deepfakes komen, schrijven Queeny-Aimée Rajkowski en Bart Groothuis. Deze technologie wordt steeds vaker ingezet door kwaadwillenden.
Best grappig. Hugo de Jonge, dansend op strakke hiphopmuziek. Of het kerstliedje van Mark Rutte.
Queeny-Aimée Rajkowski (1988) is Tweede Kamerlid voor de VVD.
Bart Groothuis (1981) zit namens de VVD in het Europees Parlement.
Ingezonden opinieartikelen worden geselecteerd door de redactie, maar vertegenwoordigen niet noodzakelijkerwijs het standpunt van EW.
Knap gemaakt. En toch zullen mensen niet echt hebben gedacht dat Hugo werkelijk zo goed danst of Mark de tijd (of het zangtalent) heeft om een kersthit in te zingen.
Dit soort filmpjes worden deepfakes genoemd. Ze worden gemaakt met technologie die deep learning heet en zijn dus nep, fake. De mogelijkheden van deze technologie zijn oneindig. Soms heel handig, bijvoorbeeld in games of in de filmindustrie. Je kunt een scène achteraf bewerken of zelfs scènes opnemen zonder dat de acteur ooit voor de camera heeft gestaan. Maar helaas wordt deze technologie ook steeds vaker ingezet door kwaadwillenden.
Het filmpje van Rutte die een klimaattoespraak lijkt te houden, te vinden op de site van De Correspondent, was amper van echt te onderscheiden. Gevaarlijk is dat niet direct, maar het risico bestaat wel dat uitspraken die hij niet heeft gedaan, wel aan hem worden toegeschreven.
Over vijf jaar is 90 procent van de online-content gemanipuleerd
Sommige mensen gaan nog een stap verder. Die gebruiken deepfake, nepfilmpjes, om mensen te misleiden, af te persen of aan te zetten tot geweld. Denk aan wraakporno, nepfilmpjes van bekende vrouwen die daar vervolgens mee worden gechanteerd. Of aan filmpjes waarin desinformatie wordt verspreid, met als gevolg dat groepen in de maatschappij zich tegen elkaar of tegen de overheid keren. Of aan filmpjes waardoor zelfs landen tegenover elkaar komen te staan, als politici dreigende taal uit lijken te slaan en tot oorlog lijken op te roepen.
Lees ook: De opmars van de valse video
De Universiteit Tilburg voorspelt dat over vijf jaar zo’n 90 procent van de online-content, gedeeltelijk of volledig gemanipuleerd zal zijn. Als we weten dat kwaadwillenden nu al misbruik maken van deze nieuwe technologie, moeten we dus snel aan de slag. Zorgen dat we, als er sprake is van kwade opzet, de juiste wetten hebben om dat aan te pakken.
Bestrijd Russische trollen op Facebook
Allereerst moet duidelijk zijn wanneer een filmpje nep is, door makers te verplichten dat aan te geven, bijvoorbeeld met een watermerk. De VVD werkt op Europees niveau aan de verplichting voor socialemedia-platforms zoals Facebook, om dit te controleren. Dat staat of valt met technieken om deepfake te herkennen. Ook zij kunnen dus niet meer wegkijken. En doen ze dat toch, dan wordt daarop gehandhaafd.
Als Russische trollen Facebook gebruiken om desinformatie te verspreiden en onze verkiezingen te beïnvloeden, wil de VVD dat die berichten niet meer massaal via dat platform kunnen worden verspreid. Hoe, daar moeten we zorgvuldig, maar wel zo snel mogelijk over spreken.
We moeten mensen online meer beschermen
Daarnaast moeten we vastleggen wanneer filmpjes over de grens van het toelaatbare heen gaan. Vrijheid van meningsuiting is een groot goed, ook online. Maar we hebben met elkaar ook duidelijke afspraken gemaakt over wat we wel en niet tegen elkaar mogen zeggen op straat. Die afspraken moeten wat de VVD betreft ook online gelden. En als filmpjes over grenzen heen gaan en strafbaar zijn, moeten daders worden aangepakt. En dat kan ook. Het verspreiden van wraakporno is al strafbaar, maar het maken van zo’n filmpje voor eigen gebruik nog niet. Terwijl zo’n filmpje alsnog anoniem online kan worden verspreid. Dat moet anders.
Lees ook deze ingezonden opinie: Gevaarlijk gebrek aan inzicht in technologie onder politici, bestuurders en commissarissen
Juist om mensen ook online meer te beschermen, moeten we dit nu aanpakken.
Want heb je nu nog een supercomputer nodig om een deepfake-video te maken, over twee jaar kan elke computer het. We hebben dus geen tijd te verliezen.
De VVD zal de komende tijd met voorstellen komen om nieuwe regels te maken en eventuele gaten in de wet te dichten. Want ook als het nieuwe technieken als deze betreft, is het onze taak als politici om onze samenleving zoveel mogelijk tegen de kwade kanten ervan te beschermen.