In 2030 rijden er 2 miljoen elektrische auto’s op de weg, en telt het land 1,8 miljoen laadpunten. Om elektrisch rijden betaalbaar te maken, geeft de overheid vanaf 2021 particuliere kopers per auto 6.000 euro subsidie. Als dit landje gek wordt, dan slaan ook meteen alle stoppen door, constateert Arthur van Leeuwen.
Afgelopen week legde de NOS de hand op geheime plannen van het kabinet en de ‘mobiliteitssector’ zoals die aan een van de klimaattafels zijn bedacht. Het komt er kort gezegd op neer dat heel Nederland elektrisch gaat rijden dankzij een lawine aan subsidies en belastingvoordelen. Klimaattafels doen niet in nadelen natuurlijk, maar die zijn er wel degelijk.
Vragen bij democratisch gehalte van tafels
Om te beginnen zijn vraagtekens te plaatsen bij het democratisch gehalte van dat regeren per ‘tafel’. De burger krijgt straks te maken met de consequenties van achter de schermen geritseld beleid, voorgekookt door ambtenaren van diverse ministeries en een lange rij lobbyclubs. Onder meer ANWB, RAI Vereniging, BOVAG, leasemaatschappijen, de Stichting Natuur en Milieu en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten.
Lees ook Syp Wynia: Hoe je aan tafel komt in de achterkamertjes
Dat heet draagvlak kweken. Al die partijen zitten aan tafel als zelfbenoemd vertegenwoordiger van belanghebbende burgers, dan wel van ‘het algemeen belang’. Maar neem de ANWB: de meeste leden zijn lid vanwege de Wegenwacht en de goedkope aanbiedingen van fleece-vesten – niet om zogenaamd namens hen te gaan vertellen dat iedereen aan de elektrische auto moet.
Is de gekozen route de juiste?
Dan de plannen. Vooropgesteld: iedereen heeft profijt van een fijn klimaat, en laten we zelfs aannemen dat terugdringen van CO2-uitstoot levensreddend is voor de gehele aarde. Dan nog rest de vraag of de gekozen route – en reken maar dat die er in essentie komt – ook de juiste is.
Is dit de juiste route? Op die vraag is het antwoord drie keer nee
Op die vraag is het antwoord drie keer nee. Ten eerste vanwege het tempo: Nederland kan zich wel voornemen om in 2030 maar liefst 2 miljoen elektrische auto’s op de weg te hebben – maar kan de industrie die leveren? Dan moeten alleen al in Nederland vijftig keer zo veel volledig elektrische auto’s worden afgeleverd. En kan dat dan tegen een betaalbare prijs? Niet dus.
Overheid koopt deel wagenpark uit naam van het klimaat
Dat blijkt wel uit het tweede bezwaar, tegen de subsidie om die auto’s betaalbaar te maken voor de gewone consument. De rekensom van de klimaattafel zal zo gaan: de particulier die een nieuwe auto koopt, betaalt daarvoor gemiddeld rond de 30.000 euro – dat zijn er nu op jaarbasis zo’n 200.000. Vermenigvuldig dat aantal met, vooruit, tien en je zit op 2 miljoen in 2030.
Maar een beetje elektrische auto van nu zit daar al ruim 10.000 euro boven. Dus krijg je de volgende rekensom: minus 6.000 euro subsidie is al 34.000, doe daar nog eens de bpm vanaf – zeg eenvijfde van de nieuwwaarde, 8.000 euro – en de prijs is gedaald tot 26.000 euro om de nieuwkoper te lokken. En ook de koper van occasions krijgt de nodige douceurtjes.
Wat is nu het bezwaar? Simpel: de overheid koopt op die manier een deel van het wagenpark uit naam van het klimaat. Dat is principieel verwerpelijk. In een gezonde markt zouden autofabrikanten op prijs moeten concurreren, en dus moeten zijn gedwongen om goedkopere elektrische auto’s te produceren. Nu kunnen ze dankzij de overheid even duur blijven produceren – op termijn zeker geen wenselijke oplossing.
Dan het derde bezwaar, de belofte om 1,8 miljoen laadpunten aan te leggen. Waar komen die? Gaat Nederland serieus bij 1,8 miljoen particulieren een laadpaal voor de deur zetten? En hoeveel zijn dat er straks als het hele wagenpark elektrisch is, inderdaad 8,5 miljoen?
Kortom: gekkenwerk
Gekkenwerk, zoals Elsevier Weekblad afgelopen donderdag al betoogde. Laat de elektrische rijder naar een laadstation gaan, zoals nu benzinerijders naar een tankstation. Laat alle praktische bezwaren – langzaam laden, bereik, verschillende wattages en stekkers – aan de markt om op te lossen.
Slotsom: de overheid, lees de belastingbetaler, gaat zich blauw betalen aan elektrificatie van het wagenpark waar de markt het werk zou moeten doen. En wat trouwens als omringende landen dit tempo niet bijbenen? Welaan, dan staat de Nederlandse elektrische chauffeur even verderop in Duitsland, Frankrijk, België of het Verenigd Koninkrijk na een paar honderd kilometer gewoon stil.