Het zijn betrekkelijk rooskleurige tijden, en dus kreeg Nederland deze week een betrekkelijk rooskleurige begroting en dito Algemene Politieke Beschouwingen, schrijft Gertjan van Schoonhoven. Fijn. Maar waarom negeerde de Tweede Kamer zo opvallend het o zo belangrijke onderwerp dat ze zelf vorig jaar nadrukkelijk agendeerde?
Dat onderwerp is natuurlijk de aanhoudende bevolkingsgroei. Door de optelsom van een aanhoudend hoge immigratie en een geboorteoverschot, groeit de Nederlandse bevolking nu al een paar jaar met zo’n 100.000 mensen per jaar. Dat is veel, zeker in een land dat toch al decennia groeit als kool.
Over tien jaar weer miljoen meer mensen extra in Nederland
Stel dat Mark Rutte (VVD) nog eens tien jaar premier van Nederland blijft, dan zullen er aan het einde van dat decennium een miljoen mensen zijn bijgekomen. Bovenop de 17,3 miljoen mensen die er nu al in Nederland wonen. 18,3 miljoen mensen dus: bijna twee miljoen mensen meer dan in 2010, het eerste jaar dat Rutte premier was.
Deze bevolkingsgroei is eigenlijk de moeder aller politieke issues. Volkomen terecht stelde VVD-fractievoorzitter Klaas Dijkhoff dat een jaar geleden, in de Algemene Politieke Beschouwingen van 2018, aan de orde. Wie beleid maakt voor de toekomst, zou als eerste moeten weten voor hoevéél Nederlanders dat beleid is bedoeld. ‘Met zijn hoevelen zijn we straks eigenlijk?’ Toch gaat het zelden over die vraag, zei Dijkhoff schrander.
Terecht kreeg Dijkhoff veel bijval met oproep tot bevolkingsonderzoek
Lees ook dit artikel van Gertjan van Schoonhoven: Waar blijft de grip op de grens? Pleidooi voor rationeel immigratiebeleid
Hij kreeg bijval van veel andere partijen, ook van de linkse oppositie. Er moest onderzoek komen; mogelijke scenario’s van de gevolgen op lange termijn. Er was zelfs de roep om een nieuwe staatscommissie Bevolking, net als in de jaren zeventig. Terecht. Of het nu om de files of de volle treinen gaat, de woningbouw, de pensioenen, het onderwijs, de zorg of het klimaat: de bevolkingsgroei ligt onder alle belangrijke thema’s.
Een jaar later is het nog steeds stil. Het kabinet-Rutte haalde bekwaam elke urgentie uit het onderwerp door eerst maar eens alle bestaande planbureau’s én statistische instituten aan het werk te zetten. Pas later dit jaar worden hun eerste bevindingen verwacht: een ‘inventarisatie‘ van bestaande scenario’s.
Coördinator van het onderzoek werd bovendien een econoom die de bezorgde beschouwingen van de wetenschappers Jan Latten en Paul Scheffer – die met eigen, deskundige scenario’s de discussie over bevolkingsgroei hadden aangejaagd – meteen afdeed als ‘paniekverhalen’ en zelf vindt dat er nog ruimte genoeg is in Nederland. Dat mag natuurlijk. Maar het lijkt niet de aangewezen weg om het gevoel van urgentie rond het onderwerp vast te houden.
Je zou verwachten dat Tweede Kamer terugkomt op gevoel van urgentie
Lees ook het spraakmakende essay van Jan Latten en Jan van de Beek nog eens terug: De saamhorigheid staat op het spel
Enfin. Dan kijk je als geïnteresseerde naar de Algemene Politieke Beschouwingen van 2019, in de verwachting dat in elk geval een deel van de Tweede Kamer nog wel even zal terugkomen op het eigen gevoel van urgentie van een jaar geleden. Tuurlijk – de wetenschappers komen nog met hun rapport. Maar dat is de wetenschap.
Politici zijn er voor de politiek en moeten dus hun eigen agenda bepalen. In dit geval: duidelijk maken dat het thema van de bevolkingsgroei in 2019 nog net zo urgent is en belangrijk voor alle andere onderwerpen als in 2018. Zeker zo belangrijk als al die andere onderwerpen die wél aan bod kwamen: ondermijning rechtsstaat, koopkracht, ‘robuuste economie’, pensioenen, investeringsfonds-met-besluitvormingsstraat, et cetera et cetera.
Onvoorstelbaar: parlement laat eigen urgent thema als baksteen vallen
En? Niks. Geen woord.
Een parlement dat zijn eigen urgente thema’s als een baksteen laat vallen – het is eigenlijk onvoorstelbaar.