De Europese Unie (EU) weigert haar ambassade te verhuizen naar de Israëlische hoofdstad Jeruzalem. Dat antwoordt EU’s Hoge Buitenlandvertegenwoordiger, de socialist Josep Borrell uit Spanje, op vragen van Europarlementariër Bert-Jan Ruissen (SGP).
De Amerikaanse president Donald Trump verhuisde zijn ambassade op 14 mei 2018 naar Jeruzalem. Dat leidde tot veel discussie tussen voor- en tegenstanders. Zo riep de Duitse bondskanselier Angela Merkel (CDU) Europese landen op Trumps voorbeeld niet te volgen.
Tijdens de Europese Raad in december 2017 spraken de EU-regeringsleiders af om te streven naar een tweestatenoplossing. Jeruzalem zou pas worden erkend als Israëls hoofdstad, als het tevens hoofdstad werd van een Palestijnse staat. De Franse president Emmanuel Macron probeerde de EU-landen een verklaring te laten steunen waarin de verhuizing door de Amerikanen wordt afgewezen. Hij faalde. Oost-Europese landen waren tegen.
‘Jeruzalem is de hoofdstad van Israël’
De SGP-Europarlementariër heeft zich lange tijd ingezet voor de verhuizing van de EU-ambassade naar Jeruzalem
Borrell houdt vast aan de lijn dat pas als er een Palestijnse staat zou zijn, Jeruzalem als Israëls hoofdstad mag worden erkend. Ruissen vindt dit vreemd. ‘Jeruzalem is de hoofdstad van Israël. Door de ambassade niet te verhuizen, laten we daarover twijfel bestaan en dat vind ik zeer kwalijk. Het wordt tijd dat de internationale gemeenschap hier, in navolging van Trump, duidelijk positie in kiest. Wat de uitkomst ook wordt van vredesbesprekingen: we gaan Israël niet vragen Jeruzalem als hoofdstad op te geven. Dat moet helder zijn!’
De Europese Unie opent sinds 2010 ambassades en heeft inmiddels diplomatieke vertegenwoordiging in alle 195 landen. Volgens Ruissen is naast Israël alleen in Myanmar (voorheen: Birma) de EU-ambassade niet in de regeringsstad dan wel hoofdstad is gevestigd.
Jeruzalem is sinds 1967 Israëls hoofdstad
Jeruzalem is sinds 1967 Israëls hoofdstad. In dat jaar versloeg Israël drie Arabische landen die het land van de kaart wilden te vegen. Israël vergrootte het grondgebied en veroverde Jeruzalem op Jordanië.
Israël riep Jeruzalem uit tot hoofdstad en verhuisde er parlement, regering, hooggerechtshof en andere nationale instituties naartoe. De hoofdstad-status werd ook erkend door landen als Nederland, dat tot en met 1980 de ambassade in Jeruzalem had. Maar niet zozeer om principiële reden als wel door chantage werd de ambassade in dat jaar door minister van Buitenlandse Zaken Chris van der Klaauw (VVD) naar Tel Aviv verplaatst. Arabische landen dreigden anders olieleveranties te stoppen.
De EU is niet eensgezind over status Jeruzalem
De Verenigde Staten erkenden Jeruzalem in 2017 als hoofdstad van Israël: Escalatie Midden-Oosten dreigt door besluit Trump
Ondanks de positie van Angela Merkel, andere regeringsleiders en Borrell, is de EU niet eensgezind. Zo stuurden Roemenië, Tsjechië en Hongarije hun ambassadeurs in Israël naar de opening van de Amerikaanse ambassade in Jeruzalem. Dit tot ergernis van andere regeringen zoals de Nederlandse en de Europese Unie die geen diplomatieke vertegenwoordiger stuurden.
Ruissen laat het er niet bij zitten. ‘Borrell claimt namens de hele EU te spreken. Maar hij spreekt in elk geval niet namens mij. Met collega-parlementariërs ga ik binnenkort bespreken wat zij van Borrells antwoord vinden en bezien welke vervolgstappen we kunnen nemen.’