Triomfantelijk China moffelt de pijnlijke waarheid weg

19 maart 2020Leestijd: 3 minuten
De Chinese president Xi Jinping - AFP

Het weren van Amerikaanse journalisten is veel meer dan vergelding voor soortgelijke Amerikaanse maatregelen. Xi Jinping wil dat iedereen nog maar één verhaal te horen krijgt over China: dat zijn land succesvol en daadkrachtig is in de oorlog tegen het coronavirus, schrijft Robbert de Witt.

Chinese journalisten is de afgelopen weken opgedragen niet kritisch te schrijven over de aanpak van de gezondheidscrisis, maar om optimistische, ontroerende verhalen te maken over hoe moedig de Chinezen het virus bestrijden. De Chinese schrijver Ma Jian beschrijft in een lang artikel in The Guardian hoe Xi Jinping de waarheid rond het coronavirus in zijn land langzaam aan het begraven is.

Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij schrijft wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.

Terwijl het virus in Wuhan vanaf december om zich heen greep, hield de regering in Peking vol dat er niets aan de hand was. De arts Li Wenliang trok op 30 december al aan de bel, hij zei tegen collega-artsen dat er zeven patiënten met SARS-achtige verschijnselen op de intensive care in zijn ziekenhuis in Wuhan lagen. Li moest langskomen bij de politie en verklaren dat hij zich schuldig had gemaakt aan het creëren van maatschappelijke onrust.

De regering van Xi Jinping had er zogenaamd niets mee te maken

De weken erna raakten steeds meer inwoners van Wuhan besmet – en daarbuiten. Staatsmedia, die zo precies de lijn van de regering volgden, gaven er de lokale overheid in Wuhan de schuld van. De landelijke regering had er zogenaamd niets mee te maken.

Dat is een slechte zaak, zo zei de inmiddels zelf doodzieke arts Li Wenliang in zijn laatste dagen eind januari tegen een medewerker van de Amerikaanse krant The New York Times. ‘Een gezonde samenleving luistert niet naar één stem,’ zei hij.

Die boodschap is niet besteed aan Xi Jinping. Zijn verhaal is dat het eensgezinde Chinese volk met succes en daadkracht het virus te lijf is gegaan. En dat China dit zo goed heeft gedaan, dat andere landen daarvan kunnen leren. Dat Chinese artsen en materiaal naar Italië worden gestuurd, is prachtige pr. Na het ontzag voor de Chinese efficiëntie, wordt het nu blijkbaar tijd voor dankbaarheid.

China betaalt niet terug met gelijke munt

Xi is niet van plan meer dan één stem toe te staan. Verslaggevers van drie Amerikaanse kranten en een Amerikaans weekblad krijgen geen toestemming meer om te werken in China. Volgens het Chinese ministerie van Buitenlandse Zaken is dat een antwoord op de beperking van het aantal Chinese journalisten van Chinese staatsmedia dat in de Verenigde Staten mag werken.

De Chinese regering wil het graag doen voorkomen dat het de Amerikanen terugbetaalt met gelijke munt. Maar dat is pertinente onzin. Want de vergelijking gaat niet op, merkte de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo terecht op. Er is immers geen twijfel over of die Chinese journalisten precies doen wat Peking wil. Net zo min als er twijfel over kan bestaan dat dat niet geldt voor journalisten van The New York Times, The Washington Post en The Wall Street Journal. Zeker die eerste twee titels leveren continu strijd met de Amerikaanse regering van Donald Trump.

Het gaat Xi en zijn adjudanten slechts om het begraven van de waarheid, om het verdoezelen van het eigen falen.