Hoop is alles: de atheïstische tegeltjeswijsheden van Ricky Gervais

27 april 2020Leestijd: 3 minuten
Ricky Gervais maakt een selfie bij de Emmy's in 2015 - AFP

Ricky Gervais drijft graag de spot met gelovigen. Maar zijn Netflix-serie After Life is, hoe geestig ook, niet bepaald reclame voor een ongodsdienstige levenshouding, schrijft Gerry van der List.

Het tweede seizoen begint heerlijk met het nummer Top of the World van The Carpenters. Zo krijgt de kijker van de Netflix-serie After Life meteen de indruk dat de stijgende lijn in het leven van de hoofdpersoon wordt doorgezet. De Britse komiek Ricky Gervais speelt de depressieve, cynische weduwnaar Tony die na het overlijden van zijn vrouw het liefst zelfmoord zou plegen. Alleen de zorg voor zijn hond weerhoudt hem daarvan.

Elsevier Weekblad-redacteur Gerry van der List zit graag en vaak voor de tv. Wekelijks doet hij verslag van zijn kijkervaringen.

In de zes afleveringen van het eerste seizoen herwint Tony wel geleidelijk iets van levenslust. Hij tempert zijn gewoonte om de mensen in zijn omgeving bot, en meestal heel geestig, de waarheid te zeggen en toont zelfs af en toe iets van naastenliefde en mededogen.

Journalistieke arbeid schenkt weinig genoegen

Maar in het tweede seizoen van After Life, dat sinds vrijdag op Netflix te zien is, blijkt hij zich toch niet top of the world te voelen. Hij wordt nog steeds verteerd door verdriet over het heengaan van zijn grote liefde en beleeft weinig genoegen aan zijn journalistieke arbeid voor het lokale sufferdje.

Als hij een interview heeft met een honderdjarige, krijgt hij te horen dat het een lijdensweg is om zo oud te worden. Tony knikt begripvol. Zijn naasten vragen zich bezorgd af of hij toch niet weer de neiging voelt het potje slaapmiddelen dat hij thuis binnen handbereik heeft, naar binnen te kieperen.

After Life roept vragen op over levensbeschouwing

Het is allemaal weer grappig. Om een sarcastische buitenstaander valt doorgaans ook meer te lachen dan om een vriendelijke altruïst. Bovendien is Gervais een begenadigd humorist. Tegelijkertijd roept After Life vragen op over de levensbeschouwing die hij propageert.

Gervais is een overtuigd atheïst die graag de draak steekt met gelovigen. In After Life is de onnozelste onder zijn onnozele collega’s een godsdienstige vrouw die steeds op haar nummer wordt gezet. Maar het alternatief dat hij biedt, komt een beetje armoedig over. Het komt eigenlijk neer op ’t Zijn de kleine dingen die het doen, de titel van een fraai chanson van het duo Saskia & Serge. De blik van een trouwe hond, de vriendelijkheid van een lotgenoot, de grapjes van een collega: dat zijn zaken die het leven de moeite waard maken.

Het geloof helpt tegen zelfmoordgedachten

Als hij geen grappen maakt, vervalt Gervais nogal eens in tegeltjeswijsheden. Je zit eigenlijk te wachten totdat iemand in After Life zegt dat het er niet om gaat of het leven zin heeft, maar of je zin in het leven hebt. Dit moment komt gelukkig niet. Wel zegt Tony een keer: ‘Hope is everything’. Gervais vond dit zelf zo’n briljante tekst dat hij deze enthousiast rondtwitterde.

Maar als hoop zo belangrijk is, valt er iets voor te zeggen niet zo minachtend te doen over mensen die troost putten uit het vooruitzicht van een hiernamaals. Door het geloof zijn veel mensen in elk geval minder suïcidaal dan de treurwilg Tony uit After Life.