De zomer van rellen en steekpartijen: hoog tijd voor een échte diagnose

Het kostte deskundigen en bestuurders veel moeite om te erkennen dat jongeren van niet-westerse komaf sterk oververtegenwoordigd waren bij de rellen en de golf van steek- en schietgeweld van de afgelopen weken. Bovendien wijzen veel ‘experts’ liever naar verveling of een tekort aan buurthuizen en buurtvaders dan naar culturele misstanden. Als we de echte oorzaken nog steeds niet willen zien, is een oplossing ver weg, schrijft Philip van Tijn.

De zomer van 2020, die nu ten einde loopt, is niet alleen de Zomer van Corona, maar ook de Zomer van de Rellen en Steekpartijen. Volgens de horden ‘gedragswetenschappers’ staat het een en ander in verband met elkaar: corona beperkt de vrijheid en dus het doen en laten. Zeker ‘de jongeren’ torsen de last daarvan en al helemaal in deze zomer en dus vakantietijd.

De verveling slaat toe en dan is een relletje organiseren, de politie uitdagen, auto’s en gebouwen in de fik steken, logisch nietwaar. Net als die steekpartijen. Ach, dat soort dingen gebeurde altijd al en kijk eens naar de criminaliteitsstatistieken: ja, je zou het niet verwachten met al die publiciteit, maar die dalen!

En die plofkraken: ook al een overschat probleem en ook daar dalen de cijfers. (Verzwegen wordt dat het aantal geldautomaten als gevolg van al die profkraken sterk is afgenomen en dat de automaten zelf steeds minder plofbaar zijn gemaakt.) En dan hebben we ook nog het geweld van de drillrap-groepen, met hier en daar een dodelijk slachtoffer: tja, vervelend, maar niet meer dan een modegril die weer overwaait.

Trouwens, de wetenschap is er al mee bezig, dus gaat u rustig slapen. En de wetenschap, de Erasmus Universiteit deze keer, gaat niet over één nacht ijs. Het onderzoek loopt nu al een half jaar en dit is de tussenstand: ‘Het fenomeen moet eerst goed worden geduid voordat iets kan worden gezegd over de betekenis van een eventuele toename van geweld.’

Het is vast geen toeval dat de naamgever van deze universiteit beroemd is geworden met zijn werk Lof der zotheid.

‘Die Gooise jongeren zijn ook geen lieverdjes!’

Maar over de rellen en steekpartijen hebben andere wetenschappers allang hun conclusie getrokken. Die zijn een gevolg van de ellendige omstandigheden van kansarme jongeren: weinig geld, weinig woonruimte, weinig opleiding. Dat dit geldt voor heel veel jongeren die nóóit aan rellen en steekpartijen meedoen, heet dan een flauw argument en onwetenschappelijk bovendien.

De werkelijkheid wordt door de meeste kranten, actualiteitenrubrieken en politici krampachtig weggedrukt: dat het overgrote deel van de relschoppers en betrokkenen bij de steekpartijen jongeren zijn ‘met een niet-westerse achtergrond’, in het bijzonder Marokkanen. Veel liever wordt gewezen op de Gooise jongeren, die rotzooi trappen op het strand van Knokke (‘ook geen lieverdjes’). En je moet jarenlang advocaat zijn geweest om, zoals minister Ferd Grapperhaus (CDA), in één adem te kunnen zeggen: ‘Het is niet te tolereren’ en ‘Ik zie er ook kerels van 30, 40 jaar tussen lopen’. Tja, Excellentie, elke eik is een boom, maar niet elke boom is een eik.