Het visuele album Black is King wordt alom bejubeld. Maar de activistische superster Beyoncé romantiseert Afrika en verheerlijkt haar ras op een manier die van blanken niet meer wordt gepikt, schrijft Gerry van der List.
Elsevier Weekblad-redacteur Gerry van der List zit graag en vaak voor de tv. Wekelijks doet hij verslag van zijn kijkervaringen.
Maar liefst 26 nominaties kreeg Watchmen voor de Emmy Awards die volgende maand worden uitgereikt. Dat de serie zoveel kans maakt op de Oscars voor de televisie-industrie, zal vast iets te maken hebben met de modieuze bewerking van de bekende graphic novel uit 1986. Watchmen gaat nu ineens over racisme in de Verenigde Staten, met gewelddadige Ku Klux Klan-types als de grote boeven.
Antiracisme verkoopt momenteel goed. Dat merkt ook Beyoncé, de Amerikaanse superster die zich graag opwerpt als stem van boze zwarte Amerikanen. Ze wordt alom bejubeld voor haar nieuwe ‘visuele album’ dat sinds vrijdag via Disney+ te bekijken en beluisteren is.
Aan het visuele album valt vaak geen touw vast te knopen
Black is King is een nogal overdadig geheel, dat een kleine anderhalf uur lang min of meer het verhaal van The Lion King volgt. Recensenten schreven vol lof over indrukwekkende symboliek en grote diepzinnigheid, wat doorgaans betekent dat er geen touw valt vast te knopen aan het besproken werk. Dat is hier zeker ook enigszins het geval.
Duidelijk is wel dat Beyoncé beschikt over een flinke garderobe en een welgevormd lichaam, dat ze graag toont. Duidelijk is ook haar boodschap, die al wordt vervat in de titel van het album. ‘Laat zwart synoniem zijn aan glorie,’ verklaart ze meteen in het begin.
Dit is geen bevlieging van Queen Bey, geïnspireerd door een recent ongelukkig uitgevallen optreden van een blanke Amerikaanse politieagent. In 2016 bracht ze al het activistische album Lemonade uit en bracht ze tijdens een veelbekeken optreden in de pauze van de Super Bowl een eerbetoon aan de militante Black Panthers van weleer.
Er zijn slechtere zwarte rolmodellen geweest
Tussen alle lofprijzingen is er enige kritiek hoorbaar. Links beschuldigt de glamourvolle zangeres van ‘culturele toe-eigening’, omdat ze leentjebuur speelt bij de Afrikaanse cultuur, en van een nogal simpele, al te romantische kijk op het diverse Afrikaanse continent. Het Afrika van Beyoncé heeft veel weg van een sprookjeswereld.
Lees ook: Lekker lachen om maffe Chinezen en foute MarokkanenVan rechts komt er zeer onaangename, onversneden racistische kritiek op de stoere, succesvolle zwarte vrouw die de controverse niet schuwt. Niet geheel onzinnig evenwel is de constatering dat Beyoncé zelf dreigt te vervallen in een soort apartheidsdenken. Zij spreekt en zingt in wel erg zalvende bewoordingen over mensen met een donkere huidskleur. Als een blanke zijn eigen ras net zo zou ophemelen als Beyoncé het hare, zou dat niet worden gepikt.
Maar goed, er zijn slechtere zwarte rolmodellen geweest. Denk aan Michael Jackson, die niet alleen steeds bleker om de steeds vreemdere neus werd, maar zich ook aan kinderen vergreep. Nu maar hopen dat de Afrikaanse beschaving nog echt eens zo mooi zal bloeien als in de verbeelding van wonder woman Beyoncé.