Een hogeschool is geen universiteit: houden zo

Een club van vertegenwoordigers uit het hoger beroepsonderwijs (hbo) stelt voor om vanaf volgend jaar te experimenteren met promotietrajecten binnen hogescholen. Dat schept verwarring, schrijft Ruud Deijkers. Beter is het als hogescholen vaker samenwerken met universiteiten.

Het hbo-promotietraject is gedoopt tot University of Applied Sciences Professional Doctorate, afgekort UAS-PD of PD. Voor de proef hebben de hogescholen 55,7 miljoen euro nodig.

Wat houdt de nieuwe hbo-doctorsgraad in? Als het aan de hogescholen ligt, wordt die gelijkwaardig aan de universitaire doctorsgraad, de PhD. Tegelijkertijd moeten ze wel van elkaar verschillen. Dat verschil zit hem dus niet in het niveau, maar in de inhoud.

Experts uit het bedrijfsleven

Het is de bedoeling dat de promovendus, bijvoorbeeld afkomstig van een hbo-masteropleiding, zich tijdens zijn promotie bezighoudt met allerlei ingewikkelde vraagstukken uit de ‘praktijk’.

Helaas worden in het voorstel van 42 pagina’s de voorbeelden van dat soort vraagstukken niet concreter dan ‘de transitie van de samenleving in de richting van de circulaire economie’ of de ‘enorme uitdagingen om een inclusieve en gezonde samenleving te realiseren’.

Een hbo-promotie wordt niet, zoals een wetenschappelijke PhD, afgesloten met een proefschrift, maar met een portfolio die wordt beoordeeld door lectoren van de hogeschool en experts uit het bedrijfsleven.

Leren uit boekjes

Waarom promoveren in het hbo? Hogescholen hebben de opdracht en bijbehorende financiering gekregen om meer te doen aan onderzoek. En daar is natuurlijk niets mis mee, want van een hogere beroepsopleiding mag je verwachten dat die professionele arbeidskrachten aflevert die zelfstandig op onderzoek uitgaan en oplossingen bedenken voor problemen in plaats van dat zij alles leren uit boekjes.

Maar draaien hogescholen nu niet een beetje door in hun onderzoeksambities? Werkgevers interesseren zich doorgaans niet voor de behaalde titel, zij vinden het belangrijker wat de afgestudeerde hbo’er kan en weet.

Vorig jaar ontdekte onderzoeksbureau Dialogic dat tweederde van de werkgevers niet eens weet dat je zowel aan de hogeschool als aan de universiteit de titels Bachelor of Science (BSc) en Bachelor of Arts (BA) kunt behalen. Sterker, de helft van de studenten weet dat niet eens. Het wekt de indruk dat het hoger onderwijssysteem voor buitenstaanders steeds onbegrijpelijker wordt en tegelijkertijd dat dat ook weer niet zoveel uitmaakt.

Heldere scheidslijn

Dan de titel ‘PD’. Die verschilt maar één letter van PhD en lijkt ook wel erg op de graad PDEng, het professionele doctoraat dat afgestudeerden van technische universiteiten kunnen halen. Ook in het Verenigd Koninkrijk zitten PD-programma’s in de regel meer in de traditioneel academische hoek.