Hoe mijn zoon thuiskwam, in de Tweede Kamer

Ulysse Ellian, zoon van EW-blogger Afshin Ellian, is gekozen als Tweede Kamerlid voor de VVD. Hun tocht van Iran naar Nederland was een vlucht, weg van het Perzische verlangen naar alleenheerschappij en op naar de democratie. De levensloop van Ulysse is een ode aan de Griekse staatsvorm.

Na de verkiezingsdag breekt de dag van verdriet en vreugde aan. Dat klinkt paradoxaal. De democratie, als een vreedzame strijd, eindigt met winnaars en verliezers. Zo wordt het spel al sinds de oude Grieken gespeeld. Een Griek uit de Oudheid is geen Griek zonder zijn tegenhangers, de Perzen. De Griekse historicus Herodotus, geboren rond 485 v.Chr., beschrijft een grappige en toch ernstige dialoog tussen een (verdwaalde) Griek in Perzië en een aantal Perzen. De verliezers van de Tweede Kamerverkiezingen die met despotische verlangens rondlopen, moeten eens goed naar dit verhaal luisteren.

Gelijke rechten voor allen, geen willekeur van de massa in democratie

Nadat de Perzen de regering van de Magiërs omver hadden geworpen, discussieerde een aantal machtige Perzen over de toekomst. Zij moesten een staatsvorm kiezen. In een democratie heersen gelijke rechten voor allen, daardoor zouden ambten en functies eerlijk worden verdeeld.

Maar tijdens de discussie werd ook geopperd dat niets zo ondoordacht handelt en niets zo grillig is als een inerte massa: ‘Het is toch werkelijk absurd om je eerst te bevrijden van de machtswellust van de alleenheerser en vervolgens het slachtoffer te worden van de willekeur van het ordeloze gepeupel!’ Op zich geen gekke argumentatie. Toch?

Worsteling: Democratie (Grieks) of alleenheerschappij (Perzisch)

De worsteling van de Perzen beviel Herodotus. Het was een worsteling tussen twee conflicterende tradities: de democratie, de Griekse staatsvorm, en de alleenheerschappij, de Perzische staatsvorm. De discussiërende Perzen bedachten een argument in het voordeel van de alleenheerschappij: ‘Als de alleenheerser iets doet, doet hij dat ten minste in overleg, maar het volk kan zelfs niet nadenken.’

Nog steeds is dit argument populair in de Perzische kring van macht. Het Perzische slotwoord over de democratie luidde: ‘Nee, mensen die het slecht met de Perzen voorhebben, mogen dan voor de democratie als staatsvorm zijn, maar wij mogen een groep samenstellen van uitgelezen mannen en aan hen de macht toevertrouwen. (…) De regering van één man in optima forma is de best denkbare staatsvorm.’ Zo zouden de Perzen de alleenheerschappij en dus de mogelijkheid van tirannie hebben beredeneerd. Arme Perzen.

Tot op de dag van vandaag strijden Perzen tegen democratie

Tot de dag van vandaag strijden de Perzen tegen dat ene Griekse woord: democratie. In een democratie heerst niemand, evenmin worden anderen overheerst.

Ondanks het lawaai van bombardementen las ik vroeger tijdens mijn tijd in Afghanistan met verbazing en achting Ilias & Odyssee van Homerus. De grote meester uit Griekenland veroverde en verdoofde mij. Bij de dood van Achilles had ik tranen in mijn ogen, terwijl buiten onze hotelkamer een bominslag ongetwijfeld weer had geleid tot doden en gewonden.

Een dag later, toen ik vanuit het gebouw van de Verenigde Naties naar mijn hotel liep, kwamen enkele raketten neer op een bushalte waar veel mensen stonden. Nooit eerder zag ik zo veel bloed, gewonden en doden. Homerus nam de vrees en het verdriet weg. Boeken vormen een veilige haven om te ontsnappen aan een ondraaglijke realiteit. Toen ik in onze hotelkamer aankwam, zag ik haar met die ronde dikke buik in de klerenkast zitten, waar geen ramen waren. Zij was ongeschonden en hij zat veilig in haar buik.