Zelfs koraalrif wordt inzet van ruzie tussen China en Australië

24 juni 2021Leestijd: 4 minuten
Een duiker in het koraalrif. Foto: ANP

UNESCO dreigt de status van het Great Barrier Reef plots te verlagen naar ‘bedreigd’. Volgens Australië wordt hier een vies spelletje gepeeld. En gezien China’s intimidatie-praktijken hoeft dat niet te verbazen, schrijft Robbert de Witt.

De Verenigde Naties, wat moet je ermee? In toenemende mate lijkt dat de houding van veel westerse regeringen. Natuurlijk, regeringsleiders uit Europa en Noord-Amerika spreken eens per jaar, tijdens de Algemene Vergadering in New York, de wereld graag toe. En voor westerse politici die op een zijspoor zijn geraakt, is een topfunctie bij de VN nog altijd prestigieus. Bij het ‘grote publiek’ geldt de VN ook nog wel als een idealistische organisatie. Maar dat is het dan wel zo’n beetje.

Want wat betreft daadkracht, nut en werkelijke invloed op misstanden in de wereld, werd de afgelopen decennia steeds duidelijker dat geen wonderen zijn te verwachten van de Verenigde Naties. In een ‘democratische wereldregering’ – de pretentie die de VN toch heeft, elk land praat immers mee – weegt de invloed van boevenstaten even zwaar als die van vrije, democratische landen. En helaas zijn er nu eenmaal meer onvrije dan vrije landen.

Robbert de Witt (1978) is Buitenlandredacteur bij Elsevier Weekblad. Hij blogt wekelijks op donderdag over mondiale ontwikkelingen en de gevolgen ervan voor Nederland en Europa.

Chinezen rukken steeds
verder op in de VN-gelederen

De steeds machtiger aanvoerder van de onvrije staten is natuurlijk China, en juist dat land heeft ontdekt dat  westerse landen – die ooit aan de basis stonden van de VN – steeds meer invloed weggeven in de VN. En dat het de belangen van Peking kan dienen als het die ruimte vult.

Hoe Chinezen steeds verder oprukken in de VN-gelederen, is uitgebreid te lezen in dit EW-artikel van afgelopen najaar. Vier van de vijftien VN-suborganisaties worden inmiddels geleid door een Chinees. En de bijdrage van China aan de VN-begroting groeide van 1,5 procent in 2001 naar 12 procent in 2020. Wie betaalt, bepaalt – dat weten ze ook in China.

Peking geeft alvast een voorproefje

Als de VN inderdaad een overbodig, geldverslindend en ineffectief instituut zou zijn, dan is dat geen enkel probleem. Maar het lijkt er sterk op dat de machthebbers in Peking deze week een voorproefje hebben gegeven van hun betere begrip van de VN.

Lees ook: Hoe Peking de Verenigde Naties overneemtChina veroverde de afgelopen jaren sluipenderwijs veel invloed in VN-organisaties die westerse regeringen als niet erg belangrijk zien. Lees hier het hele verhaal.

Tot verbazing, woede en frustratie van de Australische regering heeft UNESCO, de VN-organisatie die het werelderfgoed beheert, de status van het Great Barrier Reef verlaagd naar ‘endangered’ – bedreigd. Het uitgestrekte koraalrif (ruim 2.000 kilometer lang) voor de oostkust van Australië werd in 1981 opgenomen op de Werelderfgoedlijst. Als de status verandert naar ‘bedreigd’, dan zal de Australische regering extra beschermende maatregelen moeten nemen om het koraalrif in stand te houden, zoals toeristen weren. Volgens de regering in Canberra is daarmee jaarlijks omgerekend 5,4 miljard euro gemoeid, en hebben 60.000 mensen een baan die direct te maken heeft met het toerisme rond het Great Barrier Reef.

UNESCO-voorzitter is een Chinese onderminister

Dat dit natuurgebied achteruitgaat, lijdt overigens geen twijfel. Maar Australië zegt dat het al veel maatregelen heeft doorgevoerd, dat daarvoor 3 miljard dollar (2,5 miljard euro) is uitgetrokken, en dat het vreemd is dat van de tientallen natuurgebieden die op de Werelderfgoedlijst staan en de gevolgen van klimaatverandering ondergaan, juist dit gebied eruit wordt gepikt en een bedreigde status krijgt. Temeer daar wetenschappers namens de UNESCO voor het laatst in 2015 ter plekke de situatie hebben onderzocht.

Kort gezegd: volgens Canberra wordt hier smerige politiek bedreven, en wel door China. Immers, de Chinese onderminister voor Onderwijs Tian Xuejan is  voorzitter van de UNESCO. En laat China nu alle reden hebben om Australië te straffen.

MensenrechtenraadLees meer over de Chinese invloed op de waarden van de VN: Nederland heeft niets te zoeken in obscene Mensenrechtenraad

Dat begon met de Australische roep om een onafhankelijk onderzoek naar het ontstaan van het coronavirus. Dat riep zoveel woede op in Peking dat Australië sindsdien op alle mogelijke manieren wordt dwarsgezeten. China heeft de importtarieven op Australische exportproducten verhoogd met omgerekend een kleine 17 miljard euro. De Chinese regering adviseert studenten niet meer naar Australische universiteiten te gaan, omdat dat land ‘onvriendelijk’ is tegen Chinezen.

De toorn van Peking

Andere landen die het waagden om zich uit te spreken tegen China, kregen ook al te maken met de toorn van Peking: Taiwan natuurlijk, maar ook Noorwegen, Canada en Zweden. Zelfs de EU zag zich geconfronteerd met strafmaatregelen, met als aanleiding de kritiek op de behandeling van de Oeigoeren.

Dat de Verenigde Naties voor China een fijn wapen zijn om tegenstanders pijn mee te doen, hoeft dus helemaal niet te verbazen.