Gaan Republikeinen begrijpen dat het trumpisme zonder Trump beter werkt?

13 november 2021Leestijd: 3 minuten
Aankomende gouverneur van Virginia Glenn Youngkin. Foto: ANP

Onder de Republikeinen heerst optimisme. Na jaren van verkiezingsnederlagen is twee weken terug bij lokale Amerikaanse verkiezingen fors gewonnen. De Republikeinse Partij moet inzien dat ze de ideeën van Donald Trump beter zonder zijn persoon kan uitdragen, schrijft Victor Pak.

Victor Pak (1995) is redacteur bij EW. Wekelijks op zaterdag blogt hij over wat er speelt in de Amerikaanse politiek.

Het is verwonderlijk dat voormalig president Donald Trump nog geliefd is binnen de Republikeinse Partij. Eind oktober gaf 78 procent van de Republikeinen in een peiling aan dat zij willen dat Trump zich in 2024 opnieuw kandidaat stelt voor het presidentschap.

Met Trump behaalden de Republikeinen flinke nederlagen

Prominente Republikeinen deinzen er zelfs al voor terug Trump voor de voeten te lopen. Senator Tim Scott bijvoorbeeld zei onlangs zich niet als presidentskandidaat beschikbaar te stellen als Trump opnieuw een gooi naar het presidentschap doet. Zonde, want Scott, de enige zwarte Republikeinse Senator, zou zeker een kans hebben.

Donald Trump bezorgde de Republikeinen flinke nederlagen. In 2016 won hij de strijd om het presidentschap en hadden de Republikeinen een meerderheid in de Senaat en het Huis van Afgevaardigden. In 2018 ging de meerderheid in het Huis van Afgevaardigden verloren, in 2020 verloor Trump het presidentschap en begin 2021 raakte de partij haar meerderheid in de Senaat kwijt.

Partijen houden zelden vast aan verliezende kandidaten

Presidenten die verliezen, worden liever op afstand gehouden. Zie het lot van Democraat Jimmy Carter, politiek advies wordt hem niet vaak gevraagd. De Amerikaanse president van 1977 tot 1981 krijgt vooral lof voor de rol die hij na het hoogste ambt aannam. Carter ging met zijn vrouw huizen renoveren voor het goede doel Habitat for Humanity.

Trump is geen weldoener, hij misbruikte zelfs geld van zijn goededoelenstichting om belastingschulden af te betalen en was bereid de Amerikaanse democratie omver te laten werpen door zijn aanhangers om zo aan de macht te blijven.

De eerste verkiezingen zonder Trump wonnen de Republikeinen

Waarom zouden Republikeinen zich dus aan Trump blijven vastklampen? De uitslagen van recente lokale verkiezingen in New Jersey en Virginia laten zien dat Republikeinen verkiezingen kunnen winnen zolang Trump op afstand blijft. De aanstaande gouverneur van Virginia, Glenn Youngkin, hield Trump weg bij zijn campagne en won met ruime afstand.

Dat Trump als persoon niet welkom was, wil niet zeggen dat zijn ideeën niet voortleven in de Republikeinse Partij. Youngkin, een gefortuneerd zakenman, voerde campagne als een anti-elitaire buitenstaander die zich verzet tegen de macht van ongekozen instituties. Ook wilde hij bijvoorbeeld de inspraak van ouders in het onderwijs vergroten.

Youngkin behield klassiek Republikeins imago

De gelijkenissen met Trump zijn treffend, maar Youngkin behield ook een klassiek Republikeins imago. Zo pleitte hij voor verlaging van lokale belastingen en ging hij geregeld op campagne als een beschaafde bodywarmer dragende man van middelbare leeftijd die niet zou misstaan op een golfbaan.

In Virginia kreeg Youngkin steun van hogeropgeleide inwoners van de voorsteden die traditiegetrouw Republikeins stemmen. Die groep moest niets hebben van Trump en koos in 2020 voor Joe Biden.

Youngkin won die kiezers terug en wist zich ook verzekerd van de achterban die Trump aan de Republikeinen bond: de lageropgeleide, blanke Amerikanen in landelijk gebied. Zij stemmen op de Republikeinse Partij omdat zij zich kunnen vinden in de door Trump bedachte anti-elitaire, populistische retoriek. Deze combinatie kan de Republikeinen weleens meer electoraal succes bezorgen.