Stef Blok geeft Nederland cadeau aan China

13 november 2021Leestijd: 5 minuten
Minister van Buitenlandse Zaken Stef Blok (VVD) met zijn Chinese ambtsgenoot Wang Yi. Foto: EPA/KOEN VAN WEEL

Terwijl Frankrijk en Duitsland stappen willen ondernemen tegen het opkomende gevaar genaamd China, blijft Nederland zich verliezen in kortzichtigheid. Levensgevaarlijk, waarschuwt Zihni Özdil.

Wie in het jaar 1900 had gezegd dat Amerika vijftig jaar later de grootste supermacht in de wereld zou zijn, was door iedereen uitgelachen. De voormalige kolonie van Engeland, die net een burgeroorlog achter de rug had, werd destijds door Europa gezien als een op zichzelf gericht agrarisch land. Een land dat, bovendien, zowel op technologisch als militair gebied mijlenver achterliep op het Britse Rijk.

Zihni Özdil (1981) is historicus. Hij schrijft elke zaterdag een column voor ewmagazine.nl.

Mijn beeld van het communistische China was lange tijd vergelijkbaar. De afgelopen twintig jaar heb ik me in academische kringen altijd verzet tegen analyses dat China een opkomende macht en, daardoor, een gevaar voor de wereldorde zou zijn.

Want het was, zo vond ik, een misvatting dat China hoogtechnologische producten fabriceerde en exporteerde naar het Westen. Nee, China was slechts een derdewereldland dat hoogtechnologische producten voor Amerika en West-Europa monteerde. Zelf was het land niet capabel genoeg voor hightech onderzoek en ontwikkeling. China stond voor goedkope arbeid en lakse milieuregels. De economische en geopolitieke macht lag in de toekomst toch echt bij de landen die innovatief zijn op de gebieden nanotechnologie en biotechnologie. Amerika en Europa dus.

De realiteit heeft mijn standpunt over China inmiddels ingehaald

Dat was mijn standpunt. Maar inmiddels heeft de realiteit dat idee ingehaald. China heeft in de afgelopen decennia niet alleen braaf hoogtechnologische producten voor het Westen in elkaar gezet, maar ook de hightech die hiervoor de basis vormt gejat. Gejat is geen overdreven woord. China schuwt geen enkel middel. Van het omzeilen van intellectuele eigendomsrechten tot het rechtstreeks stelen van technologie door spionnen verkleed als Chinese uitwisselingsstudenten. De volgende stap is dat de Chinese staat van daaruit zelf verder gaat innoveren en zo het Westen inhaalt als dominante economische en militaire wereldmacht.

Lees dit coververhaal uit 2019 over China: Waarom ook Europa Xi Jinpings Rijk van het Kwaad moet werenCover Elsevier Weekblad editie 9 2019

Al te moralistisch hoeven we hierover niet te zijn. Want in essentie is dit ook hoe Amerika heeft gehandeld, namelijk door de technologie achter de veel betere Britse katoenindustrie te stelen, stapsgewijs importtarieven te verhogen om de eigen industrie op te bouwen en via subsidies en goedkope slavenarbeid de rest van de wereld te overspoelen met producten. Rond 1900 was Amerika eigenlijk zo al op het onomkeerbare pad naar wereldwijde hegemonie geraakt.

Anno 2021 is China op een vergelijkbaar punt als Amerika was in 1900. Op allerlei manieren streeft Peking het Westen heel langzaam  voorbij. Bijkomend voordeel voor de Chinezen is de sterke, centraal gestuurde staat. Zo’n structuur is altijd van cruciaal belang geweest voor landen om zich te kunnen ontpoppen tot wereldmacht.

In de context van deze verschuivende panelen is het zeer belangrijk dat de Europese Unie zich gaat heroriënteren. Vooral na de Brexit ligt de vraag op tafel hoe de toekomst van Europa eruit moet komen te zien. Willen we over een paar decennia eindigen als een dependance van China, met zichzelf in armoede werkende zzp’ers die Chinese hightech producten in elkaar zetten en verschepen? Of gaan we de strijd aan om Europa, en daarmee het Westen, niet het onderspit te laten delven?

Chinese Xiaomi-telefoons hebben censuursoftware

Een concreet voorbeeld: Litouwen, lidstaat van de Europese Unie, ontdekte onlangs dat smartphones van de Chinese fabrikant Xiaomi censuursoftware bevatten. Dat betekent dat de Chinese staat alles te weten kan komen van iedereen die zo’n toestel gebruikt. Litouwen waarschuwt Europa: Chinese smartphones hebben te veel kwetsbaarheden en risico’s in zich. Europese landen moeten ze niet meer toestaan en al in Europa in gebruik zijnde telefoons vervangen.

Abonnee worden?Dagelijks op de hoogte blijven van de laatste actualiteiten, achtergronden en commentaren van onze redactie? Bekijk ons aanbod en krijg onbeperkt toegang tot alle digitale artikelen en edities van EW.

Bekijk de mogelijkheden voor een (digitaal) abonnement hier

Raad eens welk Europees land dit zeer verstandige advies wegwuift? Inderdaad, Nederland. Demissionair minister van Economische Zaken Stef Blok (VVD) – dat is de meneer die dermate devoot is van de almachtige god van ‘marktwerking’ dat hij enkele jaren geleden verklaarde dat hij het einddoel van de Nederlandse huizenmarkt had bereikt – vindt dat Xiaomi-telefoons gewoon beschikbaar moeten blijven op de Nederlandse markt. Zijn argument in antwoord op Kamervragen: ja, die spionagesoftware zit in die Chinese telefoons. En ja, die software kan op afstand worden geactiveerd door China. Maar dat is nog niet gebeurd, dus laten we de markt niet verstoren door die telefoons te verbieden. Fijn is dat. Een minister die openlijk zegt dat hij pas wil ingrijpen als het te laat is.

Blok geeft niet alleen Nederland, maar de hele EU cadeau aan China

Als het hierbij zou blijven, zouden we wellicht tandenknarsend de kortzichtigheid van Blok pikken. Maar de minister geeft niet alleen de privacy van de Nederlandse burger cadeau aan de communistische dictatuur China. Hij zit ook nog eens de hele Europese Unie (EU) dwars. Want Frankrijk en Duitsland begrijpen de urgentie van dit existentiële vraagstuk wel.

Onder leiding van die landen zal de Europese Commissie volgende week een plan presenteren voor de versoepeling van Europese staatssteunregels. Die regels beperken momenteel de steun die Europese landen mogen geven aan hun eigen industrie. Dat past immers niet in de geboden van de god van de marktwerking. Gelukkig hebben Frankrijk en Duitsland door dat je op deze manier niet kunt opboksen tegen China, een sterke staat die op alle mogelijke manieren wél de eigen industrie ondersteunt.

Lees ook dit commentaar van hoofdredacteur Arendo Joustra: Comité van Waakzaamheid nodig tegen ChinaChina

Heel verstandig dat die rare Europese staatssteunregels worden gewijzigd. Maar welk land ligt dwars? Inderdaad, Nederland. Onder leiding van minister Stef Blok komt Nederland samen met vijf andere kortzichtige landen (Denemarken, Zweden, Finland, Ierland en Roemenië) in het geweer. Hun redenering: we moeten blijven verhinderen dat Europese landen hun eigen industrie ondersteunen, want dat kan de ‘werking van de markt schaden’.

Ik schaam me diep voor de intellectuele armoede in de houding van Stef Blok, en daarmee Nederland.

In de VVD is wel een langetermijnvisie op geopolitiek spel in de wereld

Maar helemaal hopeloos is het niet. Want de Kamervragen over Xiaomi zijn gesteld door Tweede Kamerlid Queeny Rajkowski (VVD). Dat betekent dat er in de VVD wel een langetermijnvisie is op het geopolitieke spel in de wereld.

Hopelijk zal de VVD types als Stef Blok wegpromoveren uit de partij. De tijdsgeest is veranderd. De gebroken plaat van marktwerking-salafisten mag nooit het toekomstig verdienvermogen van Nederland en, ja, zelfs het voortbestaan van een Europese volksgemeenschap te grabbel gooien aan China.

Update 16 november, verklaring woordvoerder Xiaomi:

‘Xiaomi is een open, transparante, beursgenoteerde, onafhankelijk opererende en onafhankelijk geleide organisatie. Wij zetten ons in om de privacy en de veiligheid van onze gebruikers te waarborgen. Xiaomi voldoet volledig aan de vereisten van de AVG, inclusief de opslag, het verwerken en de overdracht van persoonlijke gegevens. Het naleven van deze vereisten is van toepassing op alle Xiaomi apparaten, -systemen, -apps en -services. Elke gebruik van deze persoonsgegevens is afhankelijk van geldige toestemming van de eindgebruiker en is altijd in overeenstemming met de lokale of regionale wet- en regelgeving van de Europese Unie en haar lidstaten.’