Vlucht Amineh Kakabaveh van Iran naar Zweden: winst Verlichting op islamisme

Mede dankzij Amineh Kakabaveh, een links boegbeeld voor integratie en vrouwenemancipatie, wordt Zweden nu geleid door een vrouwelijke premier. Afshin Ellian beschrijft het leven van een vrouw die vluchtte voor het islamisme in Iraans-Koerdistan. Net als Lale Gül en Ayaan Hirsi Ali vormt Amineh Kakabaveh een scheidslijn tussen islamisme en Verlichting.

Willekeur heerst veelal over het lot van de mens. Dat lot wordt bepaald door gebeurtenissen en de invloed van anderen. Religies en wereldbeschouwingen bepalen in serieuze mate tradities.

In islamitische gebieden vormen islamitische regels en de islamitische cultuur de basiselementen van tradities. Maar het lot van een mens wordt ook bepaald door onbegrijpelijke, impulsieve besluiten. Als ik op mijn dertiende had besloten om in Iran aan de ene kant van de straat naast de aanhangers van de islamisten (later noemden ze zich Hezbollah) te gaan demonstreren, zou mijn leven een heel andere wending hebben gekregen. Dat deed ik niet. Ik koos voor de andere kant van de straat, met betogers die later massaal zijn uitgeroeid.

Achteraf willen we de logica achter een individueel besluit opsporen, maar heel vaak, vooral in het geval van kinderen, is dat moeilijk te traceren. Als de meeste kinderen in je omgeving gaan demonstreren, ga je als kind ook meedoen aan die demonstraties. Dat bepaalt je lot. Daaraan is niet te ontkomen.

Je kunt later, als je nog leeft, een nieuwe wending geven aan je lot. Ik ken genoeg mensen die zich (tussen hun achttiende en twintigste) losmaakten van het lot dat op hun dertiende voor hen leek weggelegd. Nogmaals, de voorwaarde daarvoor luidt: je moet wel kunnen ontkomen aan de macht van de demonstranten aan de andere kant van de straat, de islamisten. Het lot van mensen lijkt op een wandeling tussen leven en dood, tussen licht en duisternis.

De bijzondere levensloop van Amineh Kakabaveh, Kamerlid in Zweden

In Zweden heerst momenteel grote belangstelling voor het lot en de invloed van een (oorspronkelijk Koerdisch) Kamerlid. De politieke loopbaan van de Zweedse premier Magdalena Andersson hangt enigszins samen met haar steun. Amineh Kakabaveh, geboren in 1970, is een Koerd van Iraanse komaf. Zij was tijdens de Iraanse Revolutie negen jaar en woonde in het dorp Tarjan, honderden kilometers van de hoofdstad Teheran. In Iran had zij geen onderwijs genoten. Haar lot was bezegeld door de traditie om op jonge leeftijd te worden uitgehuwelijkt en daarvoor hoef je niet te kunnen lezen of schrijven.

Kort na de Iraanse Revolutie, begin 1979, werd het in Iraans-Koerdistan onrustig. Koerdische politieke bewegingen eisten autonomie voor Koerdistan, sommige groeperingen wilden zelfs een onafhankelijk Koerdistan. Het waren allemaal seculiere, voornamelijk linkse groeperingen en het werd een gewelddadig conflict. Teheran won, de Koerden verloren de gewapende strijd.