Zelensky mobiliseert een leger van woorden tegen de Russische agressie

Op krachtige wijze appelleert Volodymyr Zelensky in zijn toespraken aan de geschiedenis van landen die zich niet lieten knechten en opstonden tegen tirannie. Zo refereerde hij donderdag 31 maart aan de Nederlandse Opstand tegen Spanje. De Oekraïense oorlogspresident mobiliseert een compleet leger van woorden tegen de Russische agressie, schrijft Afshin Ellian.

In een oorlogstoestand, of een noodtoestand, wordt een politicus een leider of een mislukkeling. De oorlog zelf brengt geen helden of leiders voort. De uitzonderingstoestand, of een oorlog, creëert de voorwaarden waardoor het karakter van een persoon tot bloei komt. Mensen worden niet als held geboren. De persoonlijkheid van iemand is zijn of haar levensgeschiedenis. Daarin wordt een individu gevormd. Zijn voornamen verbergen soms waar hij oorspronkelijk vandaan komt. Volodymyr Zelensky komt uit de Russische gebieden van Oekraïne. De moedertaal van Zelensky is Russisch. Soms valt de president van Oekraïne in een toespraak per ongeluk terug op zijn moedertaal.

Achter deze Russische camouflage zit nog een ander persoon. Dat is de Joodse jongen. Zijn grootvader, soldaat in het Rode Leger, verloor zijn broers tijdens de Tweede Wereldoorlog. Geen taal, noch een alomvattend verhaal kan het (nood)lot van de Joden in Oekraïne camoufleren. Tijdens zijn eerste toespraak na de Russische invasie van zijn land brak Zelensky los uit zijn camouflages en vertelde hij over zijn Joodse afkomst. Ook benadrukte hij ten overstaan van de hele wereld dat hij met de Russische taal is opgegroeid. Hier begon de oorlog van woorden, de algehele mobilisatie van taal tegen de Russische tirannie.

In de strijd tegen de tirannie verkeert een volk in eenzaamheid

In zijn toespraak, via een videoscherm, op donderdag 31 maart voor de Tweede Kamer verwees hij direct naar de strijd van de Nederlanders tegen de Spaanse tirannie, 450 jaar geleden. Het deed me denken aan de volgende passage uit het Wilhelmus:

Mijn schild ende betrouwen

zijt Gij, o God mijn Heer,

op U zo wil ik bouwen,

Verlaat mij nimmer meer.

Dat ik doch vroom mag blijven,

uw dienaar t’aller stond,

de tirannie verdrijven

die mij mijn hart doorwondt.

Zelensky ziet gelijkenissen in de strijd van Oekraïners voor hun zelfstandigheid en vrijheid en de Nederlandse Opstand tegen Spanje. In de strijd tegen de tirannie verkeert een volk in eenzaamheid. Wij kunnen de Oekraïners nu wapens en geld geven, maar uiteindelijk zijn het de Oekraïners zelf die offers moeten brengen voor hun onafhankelijkheid. Het vertrouwen in het Opperwezen is in deze strijd het enige onwankelbare ankerpunt.