Het is de zoveelste keer dat honderden miljoenen euro’s in rook opgaan door een mislukt project in Den Haag. De overheid zit vast in een vicieuze cirkel van slecht beleid compenseren met nog meer beleid, schrijft Constanteyn Roelofs.
Wekelijks verkent historicus Constanteyn Roelofs (1989) de tragikomische tegenstrijdigheden in economie en maatschappij.
160 miljoen euro. Kwijt. Het ministerie van Justitie en Veiligheid wilde een nieuw superteam tegen de mocromaffia, zo bleek uit onderzoek van De Groene Amsterdammer, Investico, Argos en de Volkskrant, maar het team kwam er niet en er werd ondanks alle stoere taal van toenmalig CDA-minister Ferdinand Grapperhaus geen boef extra opgepakt. De mislukte oprichting van dit superteam is volgens de onderzoekers deel van een constellatie van 126 initiatieven om de georganiseerde misdaad te bestrijden, die in totaal zo’n 900 miljoen euro heeft gekost. Waar het geld dan wel aan opging? Tja. Management. Vergaderen. Externe onderzoeksbureaus. Een ‘serious game’ om jonge bontkraagjes op het rechte pad te houden. De resultaten zijn nou niet echt om over naar huis te schrijven.
Onnavigeerbare, overcomplexe en uiteindelijk irrationele systemen
Als je het onderzoek zo leest, ontstaat er een beeld van een decadente bestuurscultuur die er toe leidt dat er jarenlang geld wordt weggesluisd bij de uitvoerders, om vervolgens met allerlei stuurgroepen uit te zoeken waarom het steeds slechter gaat met de uitvoering. Een overheid van too many chiefs and not enough indians die vastzit in een vicieuze cirkel van slecht beleid compenseren met nog meer beleid. Overcomplexiteit met nog meer dwarsverbanden, afkortingen en stuurgroepen.
Lees ook dit commentaar: Politici, kies eens voor simpele oplossing!
Er zit iets ‘in het DNA’ (om maar een lelijke managementterm te gebruiken) van de postmoderne staat die zich voorstaat op rationeel en beredeneerd beleid dat zo’n staat zich volledig vastdraait in eindeloos redeneren en rationaliseren.
Het optuigen van rationele systemen van overleg en controle blijkt keer op keer weer uit te draaien op onnavigeerbare, overcomplexe en uiteindelijk irrationele systemen. Zie ook: de toeslagenaffaire en de tientallen road maps en routekaarten in de coronacrisis. En het is ook zeker niet dat we deze tendens alleen zien op J&V. Het onderwijs en de zorg lopen ook volledig vast in overmanagement. We leiden per jaar duizenden -kundigen op om dit circus te voeden, trouwens, nog zo’n voorbeeld van hoe de liberale en rationele staat vastloopt in z’n eigen onzin. Hoe meer onderwijsdeskundigen erbij komen, hoe slechter de jeugd leert lezen en rekenen en hoe meer bestuurskundigen erbij komen, hoe minder de staat bestuurbaar blijkt.
Lees hier Geldhonger van de overheid
Je gaat je inmiddels afvragen wie de echte maffia is in Nederland, de trainingspakkies of de consultants, -kundigen en consulterende ambtenaren in slechte blauwe pakken die het voor elkaar krijgen om miljarden euro’s kwijt te maken in vergaderzaaltjes en onderzoeksrapporten. Wat ook opvalt, is de onwaarschijnlijke geldhonger van de overheid: de collega’s van de economieredactie lieten deze week zien dat mensen uit de middenklasse van elke euro die ze verdienen 86 cent afdragen aan belastingen. Die overheid van ons is maar een dure verslaving.