Eerherstel voor Rob B. na een schandalige rechterlijke dwaling

Een rechterlijke dwaling kan altijd voorkomen, maar er zijn in de Rosmalense flatmoord wel heel veel verzwarende factoren, schrijft Philip van Tijn.

Rob B. is maandag 5 september door het Gerechtshof in Arnhem vrijgesproken van de moord op zijn toenmalige vriendin – en nog steeds betreurde geliefde – Regie van den Hoogen. We mogen dus weer de volledige achternaam van Rob B. schrijven, maar op zijn eigen verzoek en dat van zijn familie doen we dit niet. Er is te veel gebeurd.

Regie werd in 2000 in het trappenhuis van haar flatgebouw dood aangetroffen–vandaar de benaming Rosmalense flatmoord – met een messteek in haar hals. Politie, het OM (Openbaar Ministerie) en de rechterlijke macht hebben bijna een kwart eeuw alle stommiteiten begaan die maar mogelijk waren: bewijs achtergehouden, selectieve zogenaamde ‘bewijzen’ aangevoerd, elk geval van twijfel in B’s nadeel uitgelegd, incompetente ‘deskundigen’ aangewezen (van wie één om formele redenen ook nog niet eens benoemd had mógen worden) – een eindeloze rij miskleunen en uitingen van machtswellust en niet in de laatste plaats een onvoorstelbare vooringenomenheid, waarvoor de hoeders van onze rechtsstaat zich in-diep moeten schamen. De gevolgen voor de betrokkene en zijn naasten zijn verschrikkelijk. Na de zelfmoord van zijn geliefde heeft hij tussen zijn 42ste en 64ste in onvrijheid geleefd (acht jaar verdachte, vijf jaar gedetineerde, negen jaar tbs’er), afgesneden van zijn wereld en zijn naasten en ook nog veroordeeld tot tbs, wat eeuwig kan duren. En als gebroken mens keert hij nu in de gewone wereld terug.

Een rechterlijke dwaling kan altijd voorkomen, maar er zijn hier wel heel veel verzwarende factoren. Ik noemde er al een paar, maar minstens even erg en even arrogant van al die magistraten is dat de twijfel er al twee decennia geleden was. En in 2012 maakte de bekende rechtspsycholoog Peter van Koppen, die met zijn groep studenten bij het project Gerede Twijfel betwistbare rechterlijke uitspraken op de snijtafel legde, deze zaak aanhangig. Maar het duurde tot 2016 voordat hij zijn case in een officieel verzoekschrift om herziening bij de Raad van State had kunnen krijgen. En, inderdaad, toen heeft het nog zes jaar moeten duren voordat het Gerechtshof in Arnhem zich over de zaak boog. Die tien jaar extra zijn, bovenop al het andere, misschien nog de grootste schande.

Geen zweem empathie voor het slachtoffer van de juridische dwaling

Tot goed begrip: we hebben het hier niet over dikastrocatie, ofwel de overheveling van macht van democratisch gekozen bestuurders en volksvertegenwoordigers naar benoemde rechters (men denkt dat Thierry Baudet dat begrip heeft ‘gemunt’, maar het was vóór Thierry’s geboorte, in 1974, de rechtsgeleerde Erik Jurgens) maar over strafrecht. U weet wel, dat specialisme waar half Nederland bij zwijmelt en waarvan de vertegenwoordigers in de advocatuur bij geen enkele talkshow ontbreken.

Maar het was een strafrechtadvocaat die zich nauwelijks op die manier heeft gemanifesteerd, die zich Rob B. en diens zaak aantrok, Pieter van der Kruijs. Als gepensioneerde de 70 gepasseerd, liet hij zich opnieuw beëdigen om zich, na de afwikkeling van deze zaak, weer in de juridische anonimiteit terug te trekken.

De rechterlijke afwikkeling was ook nog ergerniswekkend. Er klonk, zo lees ik in de verslagen, geen woord van medeleven met het juridische slachtoffer, er was geen zweempje empathie te bekennen, alsof het een alledaagse zaak gold. Alleen de advocaat-generaal, namens het OM, deed nog een fletse poging.

Onbetwist winnaar was de mevrouw – die vast en zeker ook nog in de rechten is afgestudeerd – die bij het Gerechtshof de persvoorlichting voor haar rekening neemt. Ze eiste dat de NOS-verslaggever zijn vraag opnieuw zou stellen, want deze had haar persrechter genoemd, terwijl zo’n functionaris bij het Gerechtshof persraadsheer heet. Uit piëteit zullen we haar Isabelle S. noemen. Ja, als je je daarom meer druk maakt dan om het feit dat iemand 22 jaar ten onrechte heeft vastgezeten, dan is er toch echt something rotten in the State of Holland. En misschien ook wel bij de juridische faculteiten.

Deze dwaling is er één in een lange reeks

De Rosmalense flatmoord gaat de geschiedenis in als één van de beruchtste en meest stupide juridische dwalingen, samen met de Puttense moordzaak, de zaak Lucia de B., de Pettense campingmoord, de Schiedamse Parkmoord en de Arnhemse Villamoord. En het zou mij niet verbazen als deze lijst – die al verre van volledig is – nog danig wordt aangevuld. Eerste kandidaat is de zaak van de weduwe Wittenberg en fiscaal jurist Ernst Louwes, waarvoor en voor wie Maurice de Hond zich al heel veel jaren onvermoeibaar inzet.

Wat is erger: slachtoffer zijn van domheid of van slechtheid?

Op dezelfde maandag werd in Moskou de journalist Ivan Safronov tot 22 jaar opsluiting veroordeeld, onder de beschuldiging ‘hoogverraad’. Dat hoogverraad is in het huidige Rusland het vertellen van de waarheid (over de strijdkrachten en de oorlog). U zult mij er niet van kunnen betichten dat ik hier vergelijkingen trek tussen onze onafhankelijke rechter en een Russische rechtbank. Maar ik kan niet heen om de vraag of het veel verschil maakt voor de betrokkene of je 22 jaar in de gevangenis en in een inrichting zit door een politieke rechter of door een domme, arrogante, bevooroordeelde en ongeïnteresseerde rechter. En wie daaraan verder allemaal medeschuldig zijn.