Van tafeldans Kaag naar tekortschieten D66-ministers

D66 wist in het kabinet zes ministerszetels te verkrijgen. Hoe doet het D66-smaldeel het in deze zware tijden? Philip van Tijn maakt de tussenbalans op.

U ziet het beeld nog haarscherp voor zich: die lang ingestudeerde, spontane tafeldans van D66-leider Sigrid Kaag na bekendmaking van de exitpolls van de Kamerverkiezingen 2021. Haar dans verving de spontane, vrolijke foto van Hans van Mierlo met uiteraard een pils in de hand, op de voorpagina van The New York Times in 1966, het oprichtings- en doorbraakjaar. Kaag deed haar dansje overigens bij een prognose van 26 zetels, wat er uiteindelijk 24 werden; bij de huidige peilingen staat de partij op achttien zetels, zodat een dansje onder de tafel nu meer voor de hand ligt.

Die verkiezingen vormden het begin van een uitzonderlijk en ergerlijk lange kabinetsformatie, in een tijd waarin al die problemen, pardon, crises, van vandaag zich al minstens aftekenden. Het zeldzaam domme en onhandige Kamerdebat van 1 april 2021, waarin bijna alle partijen zich van hun verkeerde kant lieten zien en Kaag tegen premier Rutte de stomme uitspraak deed ‘Hier scheiden onze wegen!’ (om natuurlijk later, na veel verlies van tijd, met hangende pootjes terug te keren) heeft de aanpak van die crises met ten minste een half jaar vertraagd. Terwijl het vergrote onderlinge wantrouwen daarbij ook geen positieve rol speelt.

Nieuw Leiderschap dat alles goed moest maken

Maar dat zou allemaal worden goedgemaakt doordat we te maken zouden krijgen met Nieuw Leiderschap, zowel door Kaag zelf als door ‘de politiek’. Met dat veelbelovende perspectief gingen we de rest van de formatie in, de samenstelling van het kabinet en de daden van Rutte IV.

D66 wist in het kabinet zes ministerszetels te verkrijgen: een aardig smaldeel binnen het totaal van twintig ministers. Over de gender- en kleurverdeling is deze keer beter nagedacht: twee vrouwen en één minister van niet-westerse herkomst. Over leeftijd kun je twisten: vijf ministers zijn rond de 60 – relatief oud tegenwoordig – maar dat wordt goedgemaakt door de 35-jarige Rob Jetten,  die er elke dag uitziet alsof hij fris uit zijn badje komt.

Jetten flets, Weerwind gezichtsloos maar niet risicoloos, Ollongren topambtenaar

Belangrijker, na al het nutteloze en zinloze gedoe: hoe doet het D66-smaldeel het in deze zware tijden? Laten we beginnen bij de benjamin, die ook te maken heeft met volgens sommigen verreweg de belangrijkste crisis: het klimaat. Die vraag is makkelijker te stellen dan te beantwoorden, want het antwoord is: dat weten we eigenlijk niet. Je merkt weinig van hem, hij pept land en volk niet op, reageert lauwtjes, probeert een allereerste begin van de langzamerhand door iedereen gewenste bouw van twee nieuwe kerncentrales te traineren tot na zijn pensioen. Al wat hij in het kader van klimaat en energie wel doet, wordt geïnstigeerd door Brussel, zodat we de EU ook nog eens dankbaar moeten zijn dat ze enige peper in het achterwerk van onze Jetten stopt.

Dan Franc Weerwind, minister voor Rechtsbescherming. Vrij gezichtsloos en onbekend, maar recent tweemaal niet al te positief in het nieuws. Een paar dagen geleden kreeg Weerwind van een korzelige Tweede Kamer zes weken de tijd om eindelijk eens de zorg voor onder toezicht geplaatste kinderen te verbeteren. De Kamer nam geen genoegen meer met modieus gelul over ‘verbeteracties’, ‘sectorplannen’, ‘proeftuinen’ en ‘hervormingsagenda’s’. (Bravo, dat moet de Kamer vaker doen!). Vrijwel Kamerbreed.

En nóg recenter lijken zijn problemen vergroot door de geruchten over een actie van het wakkere duo Ridouan Taghi-Mohammed B. (de moordenaar van Theo van Gogh) jegens kroonprinses Amalia en premier Rutte. Geen zorgen, alles is onder controle, verzekert Weerwind, maar uit zijn mond lijkt dat een behoorlijke reden tot zorg.

Ook uiteindelijk voor hemzelf.