Joost Taverne: ‘Amerika kijkt naar Nederland voor inspiratie’

Voormalig Tweede Kamerlid Joost Taverne (46) behartigt als cultureel attaché in New York de belangen van de Nederlandse cultuur in Amerika. ‘We willen dat kunstenaars zakelijk succes behalen in de Verenigde Staten.’

Van Den Haag naar New York: het is natuurlijk even wennen, geeft Taverne toe in zijn nieuwe kantoor. Het Nederlandse consulaat in New York is gevestigd op de achttiende verdieping van een van de vele wolkenkrabbers op Manhattan. Wel even wat anders dan het Binnenhof. Het uitzicht achter hem – meer wolkenkrabbers – verveelt nog niet.

Tot voor kort zat Taverne in de Tweede Kamer, waar hij namens de VVD het woord voerde over thema’s als de Grondwet, de Kieswet en vrijheid van meningsuiting. Sinds augustus is het aan hem om als cultureel attaché de Nederlandse cultuur in de Verenigde Staten op de kaart te zetten.

Toch is het voor Taverne geen al te gekke overstap. Amerika kent hij goed: voor zijn Kamerlidmaatschap was hij bijna vijf jaar lang werkzaam op de Nederlandse ambassade in Washington D.C. Hij keerde bovendien terug naar zijn oude werkgever: het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. 

Na een aantal jaar in Nederland woont u opnieuw in Amerika. Wat vindt u aantrekkelijk aan dit land?
Wat Amerika zo bijzonder maakt, is dat dit land op bijna alle terreinen zowel het allerbeste als het allerslechtste in zich herbergt. Dat heeft alles te maken met de federale structuur van het land. Op heel veel terreinen is dat ongelofelijk leerzaam, omdat je kunt zien hoe een probleem op een andere manier wordt aangepakt dan bij ons. Het is een soort laboratorium. 

Op welke vlakken kunnen wij leren van Amerika?
Een mooi voorbeeld is cultuur. Wij hebben een systeem waarbij de overheid veel publieke middelen besteedt aan kunst en cultuur. Subsidies zijn in de Verenigde Staten grotendeels afwezig. Mensen die hier succesvol zijn, blijken veelal bereid om iets aan de samenleving terug te geven. Bijvoorbeeld door aan cultuur te doneren en zo een nieuw museum of toneelvoorstellingen mogelijk te maken. Dat is niet alleen financieel aantrekkelijk voor de overheid, het betekent ook dat mensen zich betrokken gaan voelen bij de kunst. 

En andersom? Wat doen we in Nederland juist goed?
Wat ik merk, is dat wij een heel goede naam hebben wat betreft vernieuwing in artistieke disciplines. We staan bijvoorbeeld bekend om onze jeugdfilms. Ook in Amerika, hét land van de filmindustrie.

Er wordt naar ons gekeken voor inspiratie. Naar Toneelgroep Amsterdam onder leiding van Ivo van Hove bijvoorbeeld, die momenteel met veel succes in Amerika optreedt. In de Amerikaanse pers worden ze bejubeld. Noemenswaardig is dat dit toneelstukken zijn die in het Nederlands worden opgevoerd, met Engelse boventiteling.

In de architectuur kennen veel Amerikanen naast Rem Koolhaas bijvoorbeeld ook Ben van Berkel van UNStudio en Francine Houben van Mecanoo. De laatste neemt zowel de Public Library in New York als die in Washington onder handen. Ook steeds meer Nederlandse schrijvers breken door in Amerika, zoals Herman Koch. In de boekwinkel bij mij om de hoek in de buurt West Village ligt overigens ook de Engelse vertaling van Gerard Reves De avonden op de plank.

Wat wilt u over een aantal jaar als cultureel attaché hebben bereikt?
Het belangrijkste voor het kabinet is om Nederlandse cultuur – in alle vormen en maten – in Amerika zichtbaar te maken. We moeten kunstenaars en de creatieve sector helpen om kansen te grijpen, ook opdat ze zakelijk succesvol kunnen worden. Kunstenaars kunnen als uithangbord dienen voor wat Nederland te bieden heeft, en dat is dan weer interessant voor het diplomatieke werk dat we hier verrichten.

Een tweede nadruk ligt op de Nederlands-Amerikaanse geschiedenis. Elk land heeft in Amerika een uniek verhaal te vertellen, maar Nederland heeft het oudste verhaal. New York was voorheen natuurlijk Nieuw-Amsterdam, maar er zijn veel meer Nederlandse wortels.

Er zijn de migratiestromen naar Holland in de staat Michigan in de negentiende eeuw. En zelfs in de geschiedenis van Louisiana spelen wij een rol. Die regio werd deel van de Verenigde Staten door de befaamde Louisiana Purchase in 1803 (een transactie waarbij de Verenigde Staten een groot deel van het huidige Zuidoosten kochten van de Fransen) en dat was mede mogelijk gemaakt door Nederlandse bankiers.

Onze ambitie is om voor dat soort verhalen aandacht te vragen. Het is een krachtige manier om de verbinding te versterken tussen Nederlanders en Amerikanen. Elkaars taal spreken en elkaar geschiedenis kennen: zo blijf je met elkaar in gesprek.

Wilt u wekelijks het laatste nieuws over Amerika ontvangen? Meld u dan aan voor onze nieuwsbrief van American Dreamers!